Σάββατο 30 Δεκεμβρίου 2017

Γιατί βάζουμε φλουρί στη Βασιλόπιτα;



Το έθιμο των ημερών απαιτεί ένα γλυκό «τυχερό» παιχνίδι… την κοπή της Βασιλόπιτας. 
Πολλές συνταγές κυκλοφορούν όμως όλες έχουν ένα βασικό συστατικό…
το πολυπόθητο φλουρί! 
Πριν την κόψετε, διαβάστε την ιστορία της.
Η ιστορία της βασιλόπιτας, είναι μια ιστορία που συνέβηκε πριν από εκατοντάδες χρόνια, πριν από 1500 χρόνια περίπου, στην πόλη Καισαρεία της Καππαδοκίας, στη Μικρά Ασία. 
Ο Μέγας Βασίλειος ήταν δεσπότης της Καισαρείας και ζούσε αρμονικά με τους συνανθρώπους του, με αγάπη, κατανόηση και αλληλοβοήθεια.
Κάποια μέρα όμως, ένας αχόρταγος στρατηγός – τύραννος της περιοχής, ζήτησε να του δοθούν όλοι οι θησαυροί της πόλης της Καισαρείας, αλλιώς θα πολιορκούσε την πόλη για να την κατακτήσει και να τη λεηλατήσει.
Ο Μέγας Βασίλειος ολόκληρη τη νύχτα προσευχόταν να σώσει ο Θεός την πόλη. Ξημέρωσε η νέα μέρα και ο στρατηγός αποφασισμένος με το στρατό του περικύκλωσε αμέσως την Καισαρεία. Μπήκε με την ακολουθία του και ζήτησε να δει το Δεσπότη, ο οποίος βρισκόταν στο ναό και προσευχόταν. Με θράσος και θυμό ο αδίστακτος στρατηγός απαίτησε το χρυσάφι της πόλης καθώς και ότι άλλο πολύτιμο υπήρχε στην πόλη.
Ο Μέγας Βασίλειος απάντησε ότι οι άνθρωποι της πόλης του δεν είχαν τίποτε άλλο πέρα από πείνα και φτώχεια, δεν είχαν να δώσουν τίποτε αξιόλογο στον άρπαγα στρατηγό. Ο στρατηγός με το που άκουσε αυτά τα λόγια θύμωσε ακόμα περισσότερο και άρχισε να απειλεί τον Μέγα Βασίλειο ότι θα τον
 εξορίσει πολύ μακριά από την πατρίδα του ή κι ακόμη μπορεί να τον σκοτώσει.
Οι χριστιανοί της Καισαρείας αγαπούσαν πολύ το Δεσπότη τους και θέλησαν να τον βοηθήσουν. Μάζεψαν λοιπόν από τα σπίτια τους ότι χρυσαφικά είχαν και του τα πρόσφεραν, ώστε δίνοντάς τα στο σκληρό στρατηγό να σωθούν. 
Στο μεταξύ ο ανυπόμονος στρατηγός κόντευε να σκάσει από το κακό του. Διέταξε αμέσως το στρατό του να επιτεθεί στο φτωχό λαό της πόλης.
Ο Δεσπότης, ο Μέγας Βασίλειος, που ήθελε να προστατέψει την πόλη του προσευχήθηκε και μετά παρουσίασε στο στρατηγό ότι χρυσαφικά είχε μαζέψει μέσα σε ένα σεντούκι. Τη στιγμή όμως που ο στρατηγός πήγε να ανοίξει το σεντούκι και να αρπάξει τους θησαυρούς, με το που ακούμπησε τα χέρια του πάνω στα χρυσαφικά έγινε το θαύμα!
‘Όλοι οι συγκεντρωμένοι είδαν μια λάμψη και αμέσως μετά έναν λαμπρό καβαλάρη να ορμάει με το στρατό του επάνω στον σκληρό στρατηγό και τους δικούς του. Σε ελάχιστο χρόνο ο κακός στρατηγός και οι δικοί του αφανίστηκαν. Ο λαμπρός καβαλάρης ήταν ο Άγιος Μερκούριος και στρατιώτες του οι άγγελοι.
Έτσι σώθηκε η πόλη της Καισαρείας. Τότε όμως, ο δεσπότης της, ο Μέγας Βασίλειος, βρέθηκε σε δύσκολη θέση! Θα έπρεπε να μοιράσει τα χρυσαφικά στους κατοίκους της πόλης και η μοιρασιά να είναι δίκαιη, δηλαδή να πάρει ο καθένας ό,τι ήταν δικό του. Αυτό ήταν πολύ δύσκολο. Προσευχήθηκε λοιπόν ο Μέγας Βασίλειος και ο Θεός τον φώτισε τι να κάνει. Κάλεσε τους διακόνους και τους βοηθούς του και τους είπε να ζυμώσουν ψωμάκια, όπου μέσα στο καθένα ψωμάκι θα έβαζαν και λίγα χρυσαφικά. Όταν αυτά ετοιμάστηκαν, τα μοίρασε σαν ευλογία στους 
κατοίκους της πόλης της Καισαρείας. Στην αρχή όλοι παραξενεύτηκαν, μα η έκπληξή τους ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν κάθε οικογένεια έκοβε το ψωμάκι αυτό κι έβρισκε μέσα τα χρυσαφικά της. Ήταν λοιπόν ένα ξεχωριστό ψωμάκι, η βασιλόπιτα . Έφερνε στους ανθρώπους χαρά κι ευλογία μαζί. Από τότε φτιάχνουμε κι εμείς την βασιλόπιτα με το φλουρί μέσα, την πρώτη μέρα του χρόνου, την μέρα του Αγίου Βασιλείου.

Καλή Χρονιά σε όλους μας!

Η Νεράιδα του χρόνου



Μετά από ένα χρόνο στάθηκε η νεράιδα του χρόνου να αντικρίσει τις δύο επιστήθιες φίλες την Μοναξιά και την Αγάπη.
Όλο το χρόνο παρακολουθούσε η Μοναξιά την Αγάπη και την ζήλευε, που απλόχερα έπαιζε 365 μέρες χωρίς να δίνει στην φίλη της την Μοναξιά καμία σημασία. Κανείς δεν σκέφτηκε την Μοναξιά, απλά υπάρχουν και συμβαδίζουν στην ίδια την ζωή, σαν μια απλή πινελιά της ζωής.. Δεν σκέφτηκε κανείς να καλέσει την Μοναξιά στον κόσμο της Αγάπης.
Άνοιξη περνούσε άνθισαν τα λουλούδια και η Αγάπη τα έκοβε, τραγουδούσε,
αντίθετα η φίλη της η Μοναξιά στεκόταν τα καμάρωνε και τους μιλούσε. Ζούσε την άνοιξη σαν μέρος της ζωής της. Έφτασε το καλοκαίρι η ζέστη απλώθηκε και πολλές εξορμήσεις στην θάλασσα έκανε την Αγάπη πιο όμορφη να τυλίγεται στους αφρούς της θάλασσας, να παίζει με το κύμα ενώ η φίλη της η Μοναξιά καθισμένη στην άμμο να αγναντεύει την θάλασσα και προσπαθεί να κλέψει μια λέξη από τα κύματα. Να ακούει τον αφρό να της μιλάει και να της ψιθυρίζει σαν να την καλή να παίξουν μαζί, να βγει από τον κόσμο της μοναξιάς.
Ο καιρός περνούσε και το καλοκαίρι παράδιδε την σκυτάλη στο φθινόπωρο και δύο φίλες ποτέ δεν άγγιξε η μία την καρδιά της άλλης.
Να και τα πρώτα φύλλα του φθινοπώρου, μαρτυρούν τον ερχομό του στην ζωή των δύο .. Μαγεία με γήινα χρώματα απλώνονται παντού.
Τα πράσινα φύλλα το χρώμα όπου εκφράζει την ενέργεια, την εκδήλωση, την ζωή, τον θάνατο, την νιότη, την ελπίδα, την χαρά, την αρμονία, την τάση για ανάπαυση, την άνεση, την θαλπωρή, την γαλουχία, την βλάστηση, την ανάπτυξη, την γονιμότητα, την ωριμότητα, τη συγκομιδή του καρπού και τη νέα ζωή.
Κίτρινα .. Χρώμα ηλιακό, φωτεινό, ζεστό όχι, θερμό με την έννοια του κόκκινου χρώματος που δείχνει σοφία, κατανόηση, νιότη, ζωντάνια, ενεργητικότητα, ευτυχία, περιέργεια, ευελιξία, πρόοδο, ροπή στην διασκέδαση, επικοινωνία, έντονη διαισθητική αντίληψη, διανόηση, καθαρότητα συναισθημάτων και πλήρης απελευθέρωση από πάθη. Επίσης, χρώμα που τυφλώνει, εντυπωσιάζει, αποκαλύπτει αλλά ...και εμπνέει. Εκφράζει τη νεότητα, την χαρά και καθαρίζει το νου που εξαγνίζει τις σκέψεις.
Πορτοκαλιά, που εμπνέει, ισορροπεί και απελευθερώνει. Θεωρείται θερμό, ζεστό, και εκφράζει μετάλλαξη. Είναι το χρώμα των ιδεών και της φαντασίας. Συμβολίζει την πολυτέλεια, την λαμπρότητα και την ευτυχία.
Πορφυρά, χρώμα πνευματικό, ιερατικό αλλά και βασιλικό, αυτοκρατορικό. Εμπνέει σεβασμό, εξουσία αλλά κρύβει κάποιο μυστήριο. Δηλώνει την υπερηφάνεια, την αλήθεια, τη δικαιοσύνη, ενώ φανερώνει τις καλλιτεχνικές τάσεις.
Καφέ, χρώμα που ενθαρρύνουν την ευσυνειδησία και την εξυπνάδα. Δηλώνει σταθερότητα στις συνήθειες και στις πεποιθήσεις, ενώ παράλληλα εκφράζει αξιοπιστία και ικανότητα. Επίσης, εκφράζει άρνηση για ότι είναι αυθόρμητο ή παρορμητικό.
Χρυσά φύλλα, που συμβολίζουν τον Ήλιο και θεωρείται χρώμα ηλιακό με ιδιαίτερη δημιουργική και θετική ακτινοβολία στο περιβάλλον. Οι θεραπευτικές του ιδιότητες καταπολεμούν την άρνηση και τη δυσαρμονία και προστατεύουν από τις αρνητικές επιδράσεις.
Όλα αυτά τα χρώματα που έριξε η μητέρα φύση για να σαγηνέψει τις απόμακρες φίλες από την πραγματικότητα. Η Αγάπη γεύεται την συντροφιά της και απαρνείται την φίλη της την Μοναξιά. Αντίθετα η Μοναξιά αγκαλιάζει και προσέχει την Αγάπη σαν τα μάτια της γιατί αντλεί ζωή από αυτήν. Τα πρωτοβρόχια και το κρύο κτυπάνε τις πόρτες τους σαν να τους προειδοποιούν με τον ερχομό του χειμώνα, το τέλος της εποχής και τον απολογισμό του χρόνου. Μια ιδιοποίηση να απολογηθούν για την χρονιά τους. Το κρύο , η παγωνιά γεμίζει την καρδιά τους αλλά τίποτα ακόμα δεν φέρνει κοντά τα δύο κορίτσια που η μοίρα τα ένωσε για πάντα στην ζωή.
Ο χρόνος περνά δύσκολα στην βαρυχειμωνιά και η δοκιμασία την κάνει πιο απροσπέλαστη και δύσκολη εποχή. Λίγες ώρες και το 2017 φεύγει και καμιά κίνηση από τις φίλες.
Η νεράιδα του χρόνου κοντοστάθηκε στο κατώφλι της Αγάπης να την προειδοποίηση για την στάση της προς την Μοναξιά. Η άμυαλη Αγάπη νόμιζε ότι η αγάπη είναι το πάν στην ζωή αδιαφορώντας για την φίλη της την Μοναξιά. Δεν σκέφτηκε ότι η νεράιδα του χρόνου είχε το μαγικό ραβδί που άλλαζε τον κόσμο. Η Μοναξιά που ήξερε το σφάλμα της φίλης της έτρεξε να καλύψει την στάση της φίλης της. Μόνο που ο χρόνος δεν άντεξε στην αδιαφορία και με το πέρασμα του χρόνου πήρε από την Αγάπη την συντροφιά της και την άφησε να γευτεί την ίδια πορεία του χρόνου με την Μοναξιά … μόνο που η Μοναξιά ήταν κοντά στην φίλη της γιατί την γεύτηκε και την έζησε και καταλάβαινε τι σημαίνει ο Χρόνος, τι σημαίνει η Αγάπη αλλά και τι η Μοναξιά. Και έφτασε ο καινούργιος χρόνος βρίσκοντας και πάλι τις δύο φίλες μαζί και αχώριστες με καινούργιες εμπειρίες στην ζωή και το καλύτερο αχώριστες και η μια συνεχίζει την άλλη… 
Καλή χρονιά.

Παρασκευή 29 Δεκεμβρίου 2017

Η ιστορία της El Greco (από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου)



Μια ιστορία παιχνιδιών της εποχής του 80 με δημιουργό ιδέας ένας συμπατριώτης μας από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, με την  οικογενειακή βιομηχανία στην Ελλάδα με επωνυμία «El Greco».
Η ιστορία της El Greco, η οικογένεια βιομηχάνων του Απόστολου Βακάκη ήρθε στην Ελλάδα από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, εξαιτίας της δύσκολης πολιτικής κατάστασης που επικρατούσε στη χώρα. Στην Ελλάδα όμως τα πράγματα δεν ήταν πιο εύκολα και ο πατέρας, 
ο Γεώργιος Βακάκης, αναγκάστηκε να φύγει για την Ιταλία όπου εργάστηκε σε βιοτεχνία κατασκευής παιχνιδιών, κούκλων και λούτρινων ζώων. 
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα με τις οικονομίες του και έχοντας κάποια χρήματα στην άκρη, η οικογένεια άνοιξε την ελληνική βιομηχανία παιχνιδιών El Greco.
Το εργοστάσιο βρισκόταν στην Άνω Γλυφάδα, ενώ υπήρχε και μια παραγωγική μονάδα στη Ζάκυνθο. Το 1989 το εργοστάσιο στην Αττική κάηκε και έμεινε μόνο της Ζακύνθου, χωρίς όμως να διαθέτει εμπόρευμα. Έτσι η bibi -bo κι ο Τζον Τζον κυκλοφόρησαν για ακόμη ένα χρόνο. Μετά ήρθαν τα Jumbo, που δημιούργησε ο Απόστολος Βακάκης, με τη γνωστή πορεία στον χώρο του παιχνιδιού....
Η ιστορία της Bibi – Bo που έγινε η αγαπημένη κούκλα των κοριτσιών στα ΄80s. Ήταν δημιούργημα της El Greco, της εταιρίας του σημερινού ιδιοκτήτη των Jumbo...
Μεγάλα μάτια, ξανθές πλούσιες μπούκλες και πρόσωπο που «έφερνε» λίγο στην Αλίκη Βουγιουκλάκη. Η bibi – bo εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ΄80 και αμέσως μπήκε σε όποιο σπίτι υπήρχε κόρη. Η bibi- bo έκανε
πάταγο. Κατέκλυσε τις βιτρίνες των καταστημάτων παιχνιδιών, ενώ το πολυκατάστημα ΜΙΝΙΟΝ γέμισε με κούκλες και τα συνοδευτικά τους: το σπίτι της bibi- bo, οι ντουλάπες της, τα ρόλερ της, τα φορέματά της.
Υπήρχαν διάφορες παραλλαγές της bibi- bo. Μπαλαρίνα, νύφη, νοσοκόμα, σταρ. Κυκλοφόρησε πάνω σε λαμπάδες, απέκτησε υπερπολυτελές αυτοκίνητο, τροχόσπιτο, πισίνα και δύο σκυλάκια. Κυκλοφόρησε με ένδυμα της «Δυναστείας», της «Μελωδίας της Ευτυχίας», της «Ωραίας μου Κυρία». Η bibi- bo φόρεσε τα φανταχτερά ρούχα της εποχής, με γκλίτερ και φουρό, ενώ το όνομά της στόλιζε ημερολόγια, τσάντες και παιδικές βούρτσες.... 
Και δεν υπήρχε κοριτσάκι εκείνη την εποχή που να μην ήθελε όλες τις bibi- bo. Δεν ήταν τόσο φθηνή, αλλά σίγουρα στοίχιζε λιγότερο από τη Βarbie, η οποία επίσης κυκλοφορούσε την ίδια εποχή, αλλά ήταν εισαγόμενη. Μόλις έγινε αντιληπτή η επιτυχία της bibi -bo, η ελληνική εταιρία κατασκευής, El Greco, ιδιοκτήτης της οποίας ήταν ο σημερινός ιδιοκτήτης των Jumbo Απόστολος Βακάκης, έβγαλε τον φίλο της Τζον Τζον. Ψηλός, μελαχρινός, με όμορφα ρούχα, έγινε το ταίρι της πανέμορφης κούκλας και πλασάροντας και μαζί και χώρια. Επίσης, ξεχωριστά 
πωλούνταν οι φορεσιές τους, σε μικρές συσκευασίες ή σε μεγάλες που είχαν τη μορφή ντουλάπας. Το πρόβλημα που είχε η κούκλα ήταν ότι μετά από πολύ παιχνίδι έβγαιναν τα χέρια της τα οποία συνδέονταν εσωτερικά με λάστιχο. Κάποιες φορές έβγαιναν και τα πόδια. Όμως, τα πιτσιρίκια δεν την πετούσαν, απλώς όταν έρχονταν γενέθλια και γιορτές ζητούσαν μια άλλη, αρτιμελή. 
Η bibi – bo χρόνο με το χρόνο άλλαζε το χρώμα και το χτένισμα στα μαλλιά της, πρόσθετε μακιγιάζ, ενώ εμφανίστηκε και ηλιοκαμένη, καθώς έκανε διακοπές σε Σεϋχέλλες και Χαβάη. Η bibi – bo και ο Τζον Τζον κυκλοφόρησαν μέχρι το 1990, οπότε η εταιρία πουλήθηκε στην Hasbro....

Πρωτοχρονιά



Η Πρωτοχρονιά γιορτάζεται σ’ όλο τον κόσμο με μεγαλοπρέπεια, λαμπρότητα 
και με διάφορες εκδηλώσεις. Κατά την ημέρα αυτή γίνεται ανταλλαγή επισκέψεων και δώρων και επικρατούν διάφορα έθιμα, όπως της βασιλόπιτας κ.ά., τα οποία μας κληροδότησαν οι Βυζαντινοί πρόγονοί μας, γιατί, σύμφωνα με τις πληροφορίες των αρχαίων συγγραφέων, ούτε οι Έλληνες ούτε οι Ρωμαίοι γιόρταζαν την πρώτη μέρα του χρόνου. Οι δύο αυτοί λαοί που εκπροσωπούν τον αρχαίο κόσμο, συνήθιζαν να γιορτάζουν την πρώτη ημέρα κάθε μηνός. Οι περισσότερες μάλιστα ελληνικές πόλεις δε συμφωνούσαν ούτε ως προς την αρχή του χρόνου. Το ίδιο συνέβαινε και ανάμεσα στους ανατολικούς λαούς.
Η 1η Ιανουαρίου σαν αρχή του χρόνου επικράτησε να γιορτάζεται στη Ρώμη από το 48 π.Χ., την εποχή δηλαδή του Καίσαρα, και πήρε πολλά στοιχεία από τη ρωμαϊκή γιορτή Σατουρνάλια. Από τότε την 1η Ιανουαρίου δέχτηκαν σαν Πρωτοχρονιά όλοι οι λατινογενείς λαοί, καθώς και όλοι οι ρωμαιοκρατούμενοι λαοί.
Η Ορθόδοξη όμως Εκκλησία, της εποχής κυρίως του Μεγάλου Κωνσταντίνου, επειδή ήθελε να χωρίσει τους Χριστιανούς από τους ειδωλολάτρες, απαγόρευε στους χριστιανούς να γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά όπως εκείνοι. 
Τα αποτελέσματα όμως της απαγόρευσης αυτής ήταν πολύ μικρά. Απαλείφτηκαν μόνο τα στοιχεία εκείνα που έρχονταν σε τέλεια αντίθεση προς τη χριστιανική ηθική.
Η Πρωτοχρονιά λοιπόν, όπως αυτή διαμορφώθηκε κάτω από την επίδραση της Εκκλησίας και τη σύνδεσή της με τη γιορτή του Αγίου Βασιλείου, διαιωνίστηκε μέχρι σήμερα σαν λαϊκή γιορτή.

Χορεύοντας στον ρυθμό της βροχής.



Άνοιξαν οι ουρανοί σήμερα και γέμισε ο ουρανός με δάκρυα, δάκρυα
ασταμάτητα, λες και δεν είναι ημέρες αγάπης, ημέρες χαράς.
Ποσό εύκολα είναι τα λόγια,  οι πράξεις είναι το δύσκολο.
Μπορείς να βγεις εκεί έξω στη βροχή;
Να έχεις τα κότσια να μάθεις να χορεύεις στη βροχή;
Χορεύοντας με ανοιχτές αγκάλες κοιτώντας τη κατάματα; 
Η ζωή δεν είναι να περιμένεις για να κοπάσει η καταιγίδα, είναι για να μάθεις να χορεύεις μαζί της.
Δεν φοβήθηκα ποτέ μου τη βροχή, αλλά φοβήθηκα πολλές φορές, αυτούς που
με φώναζαν να γυρίσω πίσω μην βραχώ, δήθεν για να μου δώσουν μια ομπρέλα να με προστατεύσει από την βροχή και την καταιγίδα.
Κανείς δεν σκέφτηκε να βγει να χορέψει στο ρυθμό της καταιγίδας, να την κοιτά κατάματα χωρίς φόβο.
Γιατί ξέχασε, ότι πάντα μετά τη βροχή, έρχεται το ουράνιο τόξο. Και πρέπει να υπομείνουμε τα χάδια της βροχής.
Αχ και να ξέρατε τι ωραία είναι να χορεύεις στο ρυθμό της βροχής. Το βρόχινο νερό της ξεπλένει κρίματα και αμαρτίες και μας βαπτίζει ξανά στο θαύμα της ζωής.
Τελικά άραγε είμαι από τα ψυχαναγκαστικά αυτά άτομα, που τους αρέσει η βροχή; αλλά και όλη αυτή η μελαγχολία που αποπνέει; 
Μου αρέσει να χορεύω στη βροχή, να νιώθω τις σταγόνες στο πρόσωπό μου, να πέφτουν σαν χάδι. Μου αρέσει να μυρίζω το βρεγμένο χώμα. Με ταξιδεύει σε μαγικούς παιδικούς χρόνους, μου θυμίζει όμορφες παιδικές στιγμές με ατελείωτο παιχνίδι και ξεγνοιασιά στα νερά της βροχής.
Δεν ξέρω αν αυτό είναι φυσιολογικό. Δεν ξέρω αν είναι αποδεκτό αλλά για μένα είναι η πιο ζεστή και γλυκιά στιγμή μου, να χορεύω μαζί της. Κάθε φορά που βρέχει με κλέβει στους δικούς της ρυθμούς, με ταξιδεύει στο άγνωστο και νιώθω μια εσωτερική κάθαρση. 
Πως ξεπλένομε κάθε τι βρώμικο, έτσι και η βροχή ξεπλένει την ψυχή μας, ξεπλένει κάθε βρόμικη σκέψη και πράξη.
Τελικά δεν είναι δύσκολο να μάθεις να χορεύεις μαζί της, απλά ακολουθείς τα βήματά της, πας όπου σε πάει, αλλά δεν ακολουθείς σαν κουτάβι. Ακολουθείς σαν άρχοντας, σαν βασιλιάς.
Το να χορεύεις με την βροχή είναι δύσκολο και δεν μπορούν όλοι να το κάνουν, τους πλανεύει και γλιστράνε στα νερά της.
Είναι πιο εύκολο όμως να μην χορεύεις μαζί της;
Να στερείς από τον εαυτό σου αυτή την εμπειρία; Για σκέψου ..
Άντε τι κάθεσαι, άνοιξε την πόρτα σου, χύσου έξω και χόρεψε μαζί της, στον τρελό ρυθμό της.  Έτσι για να νικήσεις τον φόβο σου.
Αυτή η παιδική φοβία σε ξυπνά μέσα στο σκοτάδι, μην φοβάσαι τη βροχή έτσι και αλλιώς τι θα σου φέρει; Θα σε οδηγήσει στο ουράνιο τόξο, στο φως της ζωής.