Παρασκευή 31 Μαρτίου 2017

Απρίλης και Πρωταπριλιά …



Ο Απρίλιος είναι ο τέταρτος μήνας του χρόνου και διαρκεί τριάντα μέρες.
Αρχικά ήταν ο δεύτερος μήνας του αρχαίου δεκάμηνου ρωμαϊκού ημερολογίου.
Το όνομά του προέρχεται από το λατινικό ρήμα
Aperire, που σημαίνει ανοίγω, επειδή την ίδια εποχή ανοίγουν, ανθίζουν τα λουλούδια.
Ο Απρίλιος, σύμφωνα με την αρχαία ρωμαϊκή παράδοση, ήταν αφιερωμένος στη θεά του έρωτα 
Venus Aprilis «Απρίλιος Αφροδίτη», την οποία τιμούσαν με μεγαλόπρεπες λατρευτικές τελετές την πρώτη μέρα του μήνα. Παράλληλα όμως, ήταν αφιερωμένος και στον θεό του ήλιου Apollo «Απόλλωνα», από τη λαϊκή ονομασία του οποίου (Aperta), μπορεί να προήλθε το όνομά του.
Για το έθιμο της Πρωταπριλιάς και την προέλευσή του, υπάρχουν πολλές εκδοχές. Σύμφωνα με μια από αυτές, ξεκίνησε από τους Κέλτες ψαράδες της βορειοδυτικής Ευρώπης (Αγγλία, Ιρλανδία, Ισπανία) που ήταν μάστορες στη δουλειά τους. Όμως, καθώς η εποχή του ψαρέματος ξεκινούσε την 1η του Απρίλη, σε μια εποχή που τα ψάρια δεν πιάνονται και τόσο 
εύκολα, δεν ήταν λίγες οι φορές που οι ψαράδες γύριζαν με άδεια τα δίκτυα τους. Για να σώσουν το γόητρό τους, αναγκάζονταν να λένε ένα σωρό ψεύτικες ιστορίες για το πόσο πολλά και μεγάλα ψάρια είχαν πιάσει, μια συνήθεια που με τον καιρό έγινε έθιμο.
Μια άλλη εκδοχή, θέλει το έθιμο να έχει ξεκινήσει από τη Γαλλία του 16ου αιώνα. Ήταν τότε που η 1η Απριλίου καθόριζε ημερολογιακά και την αρχή του έτους. Την εποχή που βασιλιάς ήταν ο Κάρολος Θ΄(1560-1574), για να συμβαδίζει ημερολογιακά η Γαλλία με τις άλλες χώρες, η αρχή του έτους μετατέθηκε από την 1η Απριλίου στην 1η Ιανουαρίου. Λίγα χρόνια αργότερα, το θέμα αυτό οριστικοποιήθηκε όταν με διάταγμα του Ερρίκου Γ΄ (1583) υιοθετήθηκε το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Όμως, όπως ήταν φυσικό, αυτό δεν άρεσε στους αντιδραστικούς που συνέχιζαν να γιορτάζουν την πρωτοχρονιά την 1η Απριλίου.
Έτσι την πρωταπριλιά, οι οπαδοί της μεταρρύθμισης τους πείραζαν κάνοντάς τους φάρσες και στέλνοντάς τους ψεύτικα πρωτοχρονιάτικα δώρα. Από τη Γαλλία, το έθιμο ταξίδεψε στην Αγγλία και από εκεί στην Αμερική και τον υπόλοιπο κόσμο. Ακόμα και σήμερα, το πρωταπριλιάτικο ψέμα στη Γαλλία το ονομάζουν «poison d΄Avril», ενώ στην Αγγλία και την Αμερική «April fool΄s day».
Το έθιμο της Πρωταπριλιάς φαίνεται να έφτασε στον ελλαδικό χώρο την εποχή των Σταυροφοριών αφού, όπως είδαμε πιο πάνω, ήταν ήδη γνωστό στη μεσαιωνική Γαλλία. Έθιμο κυρίως της αστικής τάξης, δεν άργησε να επεκταθεί και στην αγροτική, στην οποία όμως ήταν διαδομένο σαν συνήθεια από πολύ πιο παλιά. Μια συνήθεια που είχε τις ρίζες της στη μαγγανεία, τη δεισιδαιμονία και την παραπλάνηση των κακών και βλαπτικών δυνάμεων, όπως την περιγράφουν πολλοί λαογράφοι μας. Για παράδειγμα, στην περιοχή της Καστοριάς για να ξορκίσουν το κακό μάτι, λένε: «Την Πρωταπριλιά γελούν (λένε ψέματα) για να προκόψουν τα μελίσσια». Στη Θράκη ψεμματούν για το μετάξι. «Ντη πρωταπριλιά γιλούν κι του έχουν για καλό, για να γινούν τα κουκούλια».
Το έθιμο αρχίζει να εμφανίζεται στην Ελλάδα μετά το 1880, όταν στο χορό μπαίνουν και οι εφημερίδες. Παράλληλα, το φέρνουν μαζί τους και οι ναυτικοί μας που γύριζαν από τα διάφορα λιμάνια της Ευρώπης. Βέβαια η βασική ιδέα παρέμενε πάντα η ίδια. Τα αθώα ψέματα που, όπως πιστεύεται, θα χαρίσουν στον «θύτη» καλή τύχη και σοδειά, σε αντίθεση με το «θύμα» που η γρουσουζιά θα τον κατατρέχει όλο τον υπόλοιπο χρόνο.
Σας εύχομαι να έχετε ένα Καλό μήνα φίλοι μου.

Τετάρτη 29 Μαρτίου 2017

Κόκκινα Αυγά του Πάσχα.



Το αυγό γενικά, συμβολίζει την αναγέννηση από τα παλιά τα χρόνια. 
Ένα από τα πιο διαδεδομένα έθιμα του Πάσχα είναι το βάψιμο των αυγών την Μεγάλη Πέμπτη, προχριστιανικό σύμβολο της ζωής, ενισχυμένο με τον συμβολισμό του κόκκινου χρώματος από το αίμα της θυσίας του Χριστού και  αποτελεί για το Πάσχα απαραίτητο σύμβολο.
Το αυγό συμβολίζει τον τάφο του Χριστού που ήταν ερμητικά κλειστός, όπως το περίβλημα του αυγού, αλλά έκρυβε μέσα του τη «Ζωή», αφού από αυτόν βγήκε ο Χριστός και αναστήθηκε.
 Υπάρχουν διάφορες εικασίες για τα κόκκινα αυγά και πως προέκυψε αυτό το έθιμο.
Η πρώτη που επικρατεί κυρίως στην Ελλάδα, λέει ότι η Μαρία η Μαγδαληνή και η Παρθένος Μαρία, τοποθέτησαν ένα καλάθι με αυγά στη βάση του Σταυρού που ήταν σταυρωμένος ο Χριστός, τα οποία βάφτηκαν με το αίμα Του από τις πληγές του. Έπειτα, η Μαρία η Μαγδαληνή, πήγε τα αυγά αυτά τα μοίρασε μεταξύ των πιστών, όπου αυτός που το έδινε έλεγε "Χριστός Ανέστη" και αυτός που το έπαιρνε έλεγε "Αληθώς Ανέστη".
Επίσης, μία άλλη παραδοχή, αναφέρει πως μία γυναίκα κρατούσε ένα καλάθι με αυγά και της είπανε ότι ο Χριστός αναστήθηκε. Αυτή λοιπόν, δεν το πίστεψε και τότε τα αυγά γίνανε κόκκινα.
Τέλος μια τρίτη παραδοχή αναφέρει ότι η Μαρία η Μαγδαληνή ήταν μία πλούσια γυναίκα, με μεγάλη πειθαρχία απέναντι στον Χριστό. Ήταν το πρώτο άτομο στο οποίο ο Χριστός εμφανίστηκε, το πρωί μετά την ανάστασή Του.
Αυτή λοιπόν, πάλεψε σκληρά ώστε να διαδώσει το Ευαγγέλιο, μετά την ανάστασή Του. Λαμβάνοντας μεγάλη διάσταση ο αγώνας της, η όλη προσπάθειά της, διαδόθηκε μέχρι και στον ίδιο τον Καίσαρα στη Ρώμη.
Αυτός στη συνέχεια, την προσκάλεσε σε τραπέζι. Προσπάθησε να εξηγήσει στον Καίσαρα ότι ο Χριστός αναστήθηκε, και το έκανε αυτό, σηκώνοντας ένα αυγό από το τραπέζι. 
Ο Καίσαρας γέλασε ειρωνικά, λέγοντάς την πως, όσο ο Χριστός αναστήθηκε, άλλο τόσο αυτό το αυγό που κρατούσε, θα μπορούσε να αλλάξει ξαφνικά χρώμα. Αλλά, πριν προλάβει να τελειώσει την πρότασή του, το αυγό που κρατούσε η Μαγδαληνή, άλλαξε χρώμα και έγινε κόκκινο.
Έτσι, σε γενικές γραμμές, χρησιμοποιούμε το Πάσχα αυγά γιατί συμβολίζουν την «Αναγέννηση», «Ζωή» και «Ανάσταση» του Χριστού, και τα βάφουμε κόκκινα συμβολίζοντας το αίμα του Χριστού και το θαύμα που έγινε κατά την ημέρα της Αναστάσεως.
Ο Μεγάλος Κωνσταντίνος και η μητέρα του Αγία Ελένη, στην επίσημη τελετή που γινόταν το πρωί της Κυριακής του Πάσχα, προσέφεραν κόκκινα αυγά. 
Οι εκλεκτοί καλεσμένοι τσούγκριζαν τα αυγά με τον αυτοκράτορα και τη βασιλομήτορα και στη συνέχεια γευμάτιζαν.
Ωστόσο, αυτές είναι οι Χριστιανικές εκδοχές που συνοδεύουν τις ρίζες του εθίμου που «θέλει» τα αυγά να βάφονται κόκκινα. Tα αυγά, σύμβολο γέννησης, έχουν συνδυαστεί με παγανιστικές παραδόσεις και γιορτές της Άνοιξης, τα οποία παραπέμπουν στην αναγέννηση της ζωής μετά το χειμώνα.
Πολλοί λαογράφοι εκτιμούν ότι το έθιμο του αυγού έχει τις ρίζες του στην αρχαία Αίγυπτο και την Περσία, όπου φίλοι και συγγενείς αντάλλαζαν αυγά κάθε εαρινή ισημερία.
Τα αυγά σε όλο τον κόσμο συμβολίζουν τη ζωή και την αναγέννηση. Εμφανίζονται σε κάθε σημαντική στιγμή της ανθρώπινης ζωής. Είτε πρόκειται για γέννηση, είτε για γάμο, είτε για την ανέγερση νέου σπιτιού, στην αρρώστια και στο θάνατο.
Στην αρχαιότητα έθαβαν αυγά μαζί με το νεκρό. Τα αυγά προσφέρονται ως δώρο και αποτελούν διακόσμηση σε κάθε εορταστική περίπτωση.
Κατά την προ χριστιανική περίοδο, τα αυγά χρησιμοποιήθηκαν για μαντικούς σκοπούς για να προβλέψουν το μέλλον. Για την ιστορία πάντως αναφέρουμε ότι ο Βασιλιάς Edward I της Αγγλίας, το 13ο αιώνα, παρήγγειλε 450 αυγά και ζήτησε να χρωματιστούν και να διακοσμηθούν με χρυσό, τα οποία προσέφερε στη συνέχεια ως πασχαλινά δώρα στους αγαπημένους του.
Η παράδοση μάλιστα επιτάσσει να τα βάφουμε κόκκινα, ενώ τα τελευταία χρόνια η τάση είναι τα αυγά να βάφονται σε διάφορα χρώματα και να στολίζονται με ποικίλα σχέδια και τεχνοτροπίες. Είναι γεγονός πως τα χρωματιστά αυγά τα συναντάμε στην αρχαιότητα, στη Ρώμη, στην Ελλάδα, στην Κίνα, στην Αίγυπτο, ως δώρα στις ανοιξιάτικες γιορτές μαζί με κουνέλια τα οποία είναι το σύμβολο της γονιμότητας.
Γιατί όμως βάφουμε κόκκινα τα αυγά τη Μεγάλη Πέμπτη και όχι άλλη ημέρα;
Η απάντηση «κρύβεται» σε διάφορες εκδοχές, οι ερμηνείες που δίνονται είναι πολλές και διαφορετικές, όπως και οι συμβολισμοί.
Τα αυγά βάφονται την Μεγάλη Πέμπτη η οποία είναι η ημέρα του Μυστικού Δείπνου, όπου ο Χριστός πρόσφερε άρτο και κρασί ως συμβολισμό για το σώμα Του και το αίμα Του, έτοιμος να θυσιαστεί για να ελευθερώσει τον κόσμο από τα δεσμά της αμαρτίας.

Τρίτη 28 Μαρτίου 2017

Ο Μεγαλοδύναμος ζωγραφίζει την θάλασσα

Πόσο όμορφα ο Μεγαλοδύναμος ζωγραφίζει κάθε γωνιά της Γης.
Με πινέλα και πολύ καταγάλανο χρώμα ζωγράφισε την παραλία σε Αμερικάνικη ακτογραμμή , που μετατράπηκε σε εξωγήινο τοπίο, ύστερα από φυσικό φαινόμενο.
Πώς μπορεί να εξηγείται το θέαμα αυτό, λες και η θάλασσα "ανάβει" τα φώτα της το βράδυ, να φωτίσει το σκοτάδι με ένα τιρκουάζ πέπλο.  
Ένα γαλαζο – πράσινο πέπλο που μου θυμίζει τον ομορφότερο ορυκτό πλούτου από τουρκουάζ ή από άλλους πολύτιμους λίθους. 
Πολλές φορές η πραγματικότητα ξεπερνά την φαντασία μας.
Δεν αποτελεί καρέ από ταινία επιστημονικής φαντασίας, ή εικόνα ενός άντρα να παρακολουθεί την "φουσκωμένη" θάλασσα με ένα παιδί να κάθεται πάνω στους ώμους του.
Δεν είναι ούτε φωτογραφία που έχει υποστεί επεξεργασία, η "μπλε" παλίρροια που έχει δημιουργηθεί, αλλά ένα φυσικό φαινόμενο που έχει προκληθεί από χημική αντίδραση και ονομάζεται "βιοφωτισμός".
Το εν λόγω φαινόμενο συμβαίνει φυσικά, όταν ένας μικροοργανισμός διαταράσσεται  στον νερό, προκαλώντας χημική αντίδραση, που εκπέμπει φως.
Η αντίδραση αυτή θυμίζει την λάμψη που χρησιμοποιούν οι πυγολαμπίδες, για να προσελκύσουν την λεία τους ή κάποιο σύντροφο.
Ωστόσο, πολλά πλάσματα που κατοικούν κάτω από τα νερά της θάλασσας "λάμπουν", ειδικότερα εκείνα που ζουν σε βάθη, όπου το φως από την επιφάνεια της θάλασσας είναι δύσκολο να διεισδύσει.
Η συγκλονιστική θέα απαθανατίστηκε στην παραλία Moonlight στην περιοχή Encinitas. Είναι παραλία περίπου 40 χιλ. από το San Diego της California
Η μαγευτική αυτή λάμψη, γνωστή και ως κόκκινη παλίρροια, αποτελεί μια παρενέργεια από κόκκινα φύκια, τα οποία είναι ικανά να μετατρέψουν ολόκληρες παραλίες σκοτεινές και σε κόκκινους τόνους.
Η δυνατή μυρωδιά της αποσύνθεσης, που προκαλείται από την σήψη φυκιών, πλαγκτόν και διάφορων ειδών από ψάρια, συχνά συνοδεύει το γεγονός, ενώ τα κόκκινα άλγη στερούν την θάλασσα από οξυγόνο και φως.
Κατά την διάρκεια της νύχτας, παρατηρείται μια αύξηση από μικροσκοπικά πλαγκτόν, που λάμπει στο σκοτάδι, όταν διαταράσσεται από ρεύματα και θαλάσσια κύματα.
Τελικά είναι ο πίνακας της ημέρας όταν σβήνουν τα φώτα γύρο μας και απλά με το μαγικό ραβδί της φύσης η θάλασσα "ανάβει" τα δικά της φώτα και μας φωτίζει.