Η Πρωτομαγιά

Η Πρωτομαγιά σε λίγες ημέρες φθάνει και η γιορτή της άνοιξης.. 

«Η Πρωτομαγιά», μια μικρή παύση στο όνειρο. Ποιος από εμάς δεν λαχταράει να γυρίσει το χρόνο πίσω? Σ’ αυτές τις ημέρες της άνοιξης..  

Να σας ταξιδέψω για λίγο με την μηχανή του χρόνου στα ωραία παιδικά μας χρόνια?

Πάμε μαζί στον Άγιο Κωνσταντίνο στο προσκοπείο για να ετοιμάζαμε τα μαγιάτικα στεφάνια. Με γέλια , με τραγούδια μπλέκαμε τα στεφάνια και τα περνούσαμε στα κοντάρια για να τα μοιράσουμε στην Ελληνική παροικία. Οι αρχηγοί μπροστά και εμείς τα παιδιά ακολουθούσαμε με γέλια και χαρές.

Τι άλλα από το μαγιάτικο πρωινό στον «Ναυτικό Όμιλο» με ζεστό γάλα και φρεσκότατους λουκουμάδες με θέα τον Νείλο.. Τι ωραία χρόνια ανέμελα που άνθιζαν πραγματικά τα λουλούδια και στην ζωή μας αλλά και στην άνοιξη.

Τους χορούς της πρωτομαγιάς στο στάδιο ή στο Χαβάνα με το ελληνικό συγκρότημα «Quadro». Διασκέδαζε την ελληνική παροικία και ξεφαντώναμε σε χορούς και σε γέλια..  

Πόσο να διαρκέσει το ταξίδι στο χρόνο και πόσο όμορφα τότε τα λουλούδια μοσχομύριζαν, χρώματα , χρώματα τι γαρύφαλλα, τι τριαντάφυλλα, τι μαργαρίτες το γιασεμί και το φούλι ήταν η τιμητική τους μέρα. Όμως όλα τα ωραία τελειώνουν και σβήνουν. Γιατί όσο μεγαλώνουμε ο χρόνος κυλάει πιο γρήγορα;.

Υπάρχει η αίσθηση ότι στην κλεψύδρα η άμμος φαίνεται να τρέχει πιο γρήγορα στο τέλος, από όσο κυλούσε όταν ήμασταν παιδιά.   

Η Πρωτομαγιά των λουλουδιών και το πρωτομαγιάτικο στεφάνι

Η Πρωτομαγιά είναι η γιορτή της άνοιξης αλλά και ολόκληρης της φύσης και το μαγιάτικο στεφάνι είναι το μοναδικό έθιμο αυτής της μέρας που έχει μείνει και τηρείται ακόμη και σήμερα.

Πρόκειται για ένα πανάρχαιο έθιμο που τηρείται πιστά σε κάθε μεριά της χώρας. Κάθε τέτοια μέρα ένα λουλουδένιο στεφάνι στολίζει τις πόρτες των σπιτιών.

Παλιότερα η κατασκευή του αποτελούσε ολόκληρη ιεροτελεστία, αφού τίποτα δεν φτιαχνόταν στην τύχη και καθετί που είχε πάνω του είχε και το δικό του συμβολισμό.

Το μαγιάτικο κλαδί ή το στεφάνι έχει κατά πάσα πιθανότητα τις ρίζες του στην αρχαιότητα. Είναι γνωστό ότι στην αρχαία Ελλάδα τέτοια κλαδιά ή στεφάνια χρησιμοποιούσαν πολύ συχνά και δεν έλειπαν από καμία σημαντική εκδήλωση. Επιπλέον, είναι αξιοπρόσεκτο ότι μια σημαντική γιορτή ενός μήνα των αρχαίων, του Θαργηλιώνος, που αντιστοιχούσε περίπου χρονικά στο Μάιο, περιελάμβανε στα δρώμενά της την κατασκευή ενός κλαδιού ανάλογου με το μαγιάτικο. Το κλαδί αυτό δεν το έφτιαχναν με άνθη, αλλά με κλαδιά οπωροφόρων δέντρων, στα οποία τοποθετούσαν επίσης κρεμμύδι και σκόρδο.

Στις μέρες μας έχουμε καθιερώσει στεφάνια από λουλούδια του αγρού ή των κήπων, τα οποία τοποθετούμε για μερικές μέρες στην κύρια είσοδο των σπιτιών μας. 

Για τους περισσότερους δεν αποτελεί ίσως τίποτα περισσότερο από μια όμορφη σύνθεση λουλουδιών, χωρίς να παραπέμπει σε συσχετισμούς, σύμφωνα με τους οποίους χαρίζει στους ενοίκους ενός σπιτιού υγεία, καλή τύχη, ειρήνη, ευτυχία και ευφορία. Σίγουρα, όμως, η κατασκευή του προσφέρει χαρά σε μικρούς και μεγάλους.

Παλιότερα, όμως, το στεφάνι του Μάη έπρεπε να έχει ορισμένα λουλούδια για να πιάσουν οι ευχές που έκαναν οι νοικοκυρές, όπως: Τριαντάφυλλα, γαρίφαλα, βιόλες, πασχαλιές (λιλά), γεράνια, για να είναι ανθισμένο το σπίτι. Κλωνάρια ανθισμένα από αγιόκλημα ή ελιά, για την ευτυχία του σπιτιού. Στάχυα και λουλούδια του κάμπου, όπως μαργαρίτες, παπαρούνες, για να είναι γεμάτο. Μια κουκιά (φυτό) με τις ρίζες και τους καρπούς της, για τη γλωσσοφαγιά. Ένα κλωνάρι λυγαριάς, για την αγάπη των κοριτσιών του σπιτιού. Ένα κεφάλι σκόρδο, κρεμασμένο στη μέση του ώστε να φαίνεται, για το μάτι.

Στη Μικρά Ασία, σε κάθε στεφάνι έβαζαν εκτός από λουλούδια, ένα σκόρδο για τη βασκανία, ένα αγκάθι για τον εχθρό κι ένα στάχυ για την καλή σοδειά. Το μαγιάτικο στεφάνι στόλιζε τις πόρτες έως του Αι Γιάννη του Θεριστή και τότε το καίγανε στις φωτιές του αγίου.

Θυμάμαι ένα έθιμο της πρωτομαγιάς που άκουγα από την γιαγιά μου , ήταν το έθιμο στα νησιά του Αιγαίου.

Σε νησιά του Αιγαίου, την Πρωτομαγιά, τα κορίτσια σηκώνονταν την αυγή, έπαιρναν μαζί τους τα λουλούδια που είχαν μαζέψει από την παραμονή και πήγαιναν στα πηγάδια να φέρουν το «αμίλητο νερό» (αμίλητο γιατί το κουβαλούσαν χωρίς να μιλούν). Όταν το έφερναν σπίτι, πλένονταν όλοι με αυτό.

Στις μέρες μας που έχουμε καθιερώσει στεφάνια από λουλούδια του αγρού ή των κήπων, τα οποία τοποθετούμε για μερικές μέρες στην κύρια είσοδο των σπιτιών μας. Δύσκολα μπορεί, πια, να ανιχνευτεί συμβολισμός στο σύγχρονο πρωτομαγιάτικο στεφάνι, αφού για τους περισσότερους δεν αποτελεί, ίσως, τίποτα περισσότερο από μια όμορφη και μυρωδάτη σύνθεση λουλουδιών, χωρίς να παραπέμπει σε συσχετισμούς σύμφωνα με τους οποίους «χαρίζει» στους ενοίκους ενός σπιτιού υγεία, καλή τύχη, ειρήνη, ευτυχία και ευφορία. Σίγουρα, όμως, η κατασκευή του χαρίζει ευφορία σε μεγάλους και μικρούς, που ξεφεύγοντας από τις πόλεις αναζητούν τη χαρά της άνοιξης στην ολάνθιστη φύση. 

Καλό τριήμερο φίλοι μου και καλή Πρωτομαγιά.

Θάλασσα

Καλησπερούδια σήμερα μια ανοιξιάτικη και πολύ ηλιόλουστη ημέρα, αλλά ταυτόχρονα και ηλεκτρισμένη. Μέρες προσπαθώ να βρω κάτι μαγικό να με κλέψει, να με συναρπάσει να με ταξιδέψει μακριά να βρω ένα θέμα να μπορώ έστω να το ζωγραφίσω απλά με το μολύβι… 

Καμία παραλλαγή.. όλα ήρεμα
Τίποτα .. απλά ένα γαλάζιο στρώμα θάλασσας καλύπτει τον ορίζοντα.
Θάλασσα εεε, γαλήνη στο μάτι, στην ψυχή όλοι θα ζήλευαν αυτό το καταγάλανο χαλί. Μόνο εγώ δεν ζήλεψα .. τι να ζηλέψω από αυτό το ήσυχο νερό? τι να κρύβει άραγε αυτός ο βαθύς πυθμένας? Μικρά, μεγάλα ψάρια που το ένα τρώει το άλλο, ζωντανή οργανισμοί ζουν και βασιλεύουν σ’ αυτά τα ατάραχα νερά.. 216 μέρες θα μετρήσω μπας και βρω κάτι συναρπαστικό χαχαχα 

Τελικά ούτε η θάλασσα μπορεί να γαληνέψει την ψυχή του ανθρώπου..

Πόσες φορές κάθισα και αναρωτήθηκα βλέποντας αυτό το μπλε χρώμα.

Γιατί άραγε η θάλασσα έχει χρώμα ενώ το νερό είναι διάφανο;

Δεν υπάρχει περίπτωση να μην έχετε αναρωτηθεί έστω και μία φορά στη ζωή σας γιατί το νερό της θάλασσας έχει κάποια απόχρωση του μπλε, ενώ αν το βάλετε σε ένα ποτήρι θα είναι διάφανο.

Είναι όμως πράγματι μπλε; ή τιρκουάζ; Ή πρασινομπλέ.  

Ο βασικός παράγοντας που επηρεάζει το χρώμα που βλέπουμε είναι ο ήλιος. Γιατί απλά τα σωματίδια του νερού απορροφούν τα κόκκινα, πράσινα, πορτοκαλί και κίτρινα μήκη κύματος του φωτός του ήλιου, ενώ ουσιαστικά αποβάλλουν ή αλλιώς αντανακλούν τα μπλε, δίνοντας έτσι το συγκεκριμένο χρώμα στην θάλασσα αφού αυτά που βλέπουμε είναι όσα δεν απορροφώνται.

Σε μεγαλύτερα βάθη η θάλασσα είναι πιο σκουρόχρωμη ενώ προς την στεριά πιο ανοιχτόχρωμη.

Αυτό συμβαίνει γιατί στα σημεία που το νερό δεν είναι πολύ βαθύ, τα απορροφήσιμα χρώματα του φωτός δεν απορροφούνται το ίδιο εύκολα και έτσι τα μπλε μήκη κύματος δεν έχουν την ίδια ισχύ.

Το νερό στα πιο ρηχά νερά ουσιαστικά λαμβάνει ένα χρώμα που είναι κοντά στο λευκό με μια έφεση προς το μπλε, δηλαδή αυτό που βλέπουμε γαλάζιο ή ανοιχτό μπλε.

Πολλές θάλασσες έχουν ένα χρώμα πράσινο και πιο σπάνια σε ιδιαίτερες θάλασσες του πλανήτη ένα χρώμα κοκκινωπό.

Αυτό συμβαίνει συνήθως λόγω των συστατικών του νερού και της υποθαλάσσιας πανίδας. Διάφορα είδη πράσινων φυκιών σε μεγάλες ποσότητες ή αντίστοιχα κόκκινα και καφέ φύκια αλλάζουν το χρώμα της θάλασσας όπως το βλέπουμε.

Αν τώρα απορείτε γιατί δεν βλέπουμε μπλε και ένα ποτήρι με νερό αυτό συμβαίνει γιατί το ποτήρι ή ακόμα και το μπουκάλι περιέχει μια πολύ μικρή ποσότητα νερού για να μπορέσουμε να καταλάβουμε τη διαφορά.

Ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Σαρλ Μπωντλαίρ, ο Ιούλιος Βερν και άλλοι, ακόμα έχουν να μας πουν κάποια πράγματα για την θάλασσα.

Αν νιώσετε έστω και μια ελαφριά ποιητική παρόρμηση κοιτάζοντας την θάλασσα ένα ηλιοβασίλεμα εκεί στο νησί, μην ανησυχήσετε. Έχει συμβεί σε πολλά λαμπρά μυαλά, σαν αυτά που ακολουθούν, που μας έχουν αφήσει παρακαταθήκη σπουδαία λόγια για την θάλασσα.

Η μοναξιά που αισθάνεσαι στη θάλασσα είναι προσωπική και ζωντανή. Δεν σε καταβάλλει ούτε σε αποθαρρύνει. Είναι μια διεγερτική μοναξιά.

Ο Γάλλος συγγραφέας Ιούλιος Βέρν είπε…

«Η θάλασσα είναι το παν. Καλύπτει τα 7/10 της γήινης σφαίρας. Η ανάσα της είναι αγνή και υγιεινή. Είναι μια απέραντη έρημος όπου ο άνθρωπος δεν αισθάνεται ποτέ μόνος, γιατί η ζωή στροβιλίζεται από όλες τις πλευρές.»

Τέλος και ο καφές για σήμερα. Καλό μεσημέρι.

«Ο Άγιος Γεώργιος στο Παλαιό Κάιρο»

Σταμάτησε το μυαλό μου στο ημερολόγιο σήμερα 22 Απριλίου, παραμονή του Αγίου Γεωργίου. 

Ένα ταξίδι στο χρόνο, σαν παλιά μαυρόασπρη ταινία. Με ταξίδεψε νοερά με κύριους πρωταγωνιστές, τι άλλο από τα «παιδικά μας χρόνια».

Ποιός δεν έκανε αυτό το έθιμο με χαρά, με γέλιο και με πολύ πίστη;

Θυμάμαι με το προσκοπείο αλλά και όλοι οι νεολαία της παροικίας κατά ομάδες κατηφορίζαμε την Cornish παραμονή της χάρης του, για το ολονύχτιο προσκύνημα στην χάρη του.

Ένας χείμαρρος από ελληνόπουλα γέμιζε τον δρόμο, τι τραγούδια, τι ανέκδοτα, τι γέλια, απλά πλημύριζαν τις καρδιές μας για αυτό το απλό αλλά και τόσο σημαντικό για όλους μας έθιμο. Για να κρατήσουμε το ναό του Αγίου Γεωργίου σε τάξη και σεβασμό στο προσκύνημα των πιστών.

Δεν αισθανόμασταν ποτέ νύστα , αλλά ούτε κόπο , θυμάμαι με τι χαρά κρατούσαμε τις ουρές των πιστών, όλων των θρησκειών σε τάξη για να φτάσουν την θαυματουργή εικόνα του Αγίου Γεωργίου και να ασπαστούν ή να ζητήσουν από την χάρη του αυτό που λαχταρούσαν. 

Σαν σήμερα λοιπόν, αρχίζει και η παλιά ταινία να ξεδιπλώνει στο μυαλό μου, να μυρίζω ακόμα μέχρι το γιασεμί στο δρόμο, το φούλι που με μαστοριά το έφτιαχναν κολιέ και στολίζαμε οι κοπελιές το μπούστο τους ή τα χέρια τους για βραχιόλια, ήταν το δώρο του καλού τους. Το χυμό από ζαχαροκάλαμο που πίναμε στο δρόμο για να ξεδιψάσουμε, τα νηστίσιμα κουλουράκια κανέλας, ή θυμάστε τα καλάθια που με μαστοριά τα είχαν στο κεφάλι τους και πουλούσαν τα « σιμιτ» , τα λεγόμενα κουλούρια της Θεσσαλονίκης, με το τριγωνικό τυρί , την ντοαα και τα αυγά βραστά, 

ακόμα και ta τέρμες αν τα θυμάστε, που μας κρατούσαν παρέα σε όλη την διαδρομή μας από την πόλη μέχρι την εκκλησία στο Παλαιό Κάιρο.

Ένα ταξίδι στο χρόνο που σιγά – σιγά με τον καιρό οι Έλληνες έφυγαν αλλά το έθιμο ακόμα υπάρχει.

Η φιλαρμονική ακολουθεί την χάρη του όπως πάντα και ζωντανεύει το έθιμο κάθε χρόνο παραμονές του αγίου Γεωργίου. Ένας αγέρωχος ναός που ο χρόνος και αν πέρασε, δοξάζει την χάρη του.

Το Μοναστήρι χρονολογείται από τον 12ο αιώνα μ.Χ. Ο ναός ανοικοδομήθηκε το 1909 από τον Πατριάρχη Φώτιο. Η κλίμακα και οι στοές ανοικοδομήθηκαν το 1948 από τον Πατριάρχη Χριστόφορο Β’. Αριστερά από τον ιερό ναό απλώνεται το παλαιότερο και μεγαλύτερο ελληνορθόδοξο νεκροταφείο της Αιγύπτου. Για την Ελληνική και μάλιστα και την Κοπτική Παροικία, ο Άγιος Γεώργιος ήταν πάντα ο συγκινητικό και αγαπημένος τόπος προσκυνήματος, κυρίως με την εορτή του Αγίου στις 23 Απριλίου, όπου από την παραμονή χιλιάδες προσκυνητές έφθαναν από όλα τα σημεία της Αιγύπτου, για να προσκυνήσουν ευλαβικά μπροστά στην εικόνα του Αγίου Γεωργίου (Mari Gerges).

Από τους δημοφιλέστερους Αγίους σε όλο τον χριστιανικό κόσμο. Ονομάζεται, επίσης, Μεγαλομάρτυς και Τροπαιοφόρος. Ειδικά στη χώρα μας, δεν υπάρχει περιοχή που να μην έχει εξωκλήσι ή εκκλησία αφιερωμένη στη μνήμη του, ενώ το όνομα Γεώργιος είναι από τα πλέον συνηθισμένα.

Κατά τους συναξαριστές και την Ιερή Παράδοση, ο Γεώργιος γεννήθηκε μεταξύ 275 και 281 στη Νικομήδεια της Βιθυνίας. 

Ο πατέρας του Γερόντιος καταγόταν από πλούσια οικογένεια της Καππαδοκίας και ήταν στρατιωτικός και Συγκλητικός. Η μητέρα του Πολυχρονία καταγόταν από τη Λύδδα της Παλαιστίνης. Και οι δύο γονείς του Γεωργίου είχαν βαπτιστεί χριστιανοί.
Μετά τον θάνατο του πατέρα του, η οικογένεια του Αγίου μετακόμισε στη Λύδδα, την πατρίδα της μητέρας του. Σε νεαρή ηλικία, ο Γεώργιος ακολούθησε στρατιωτική καριέρα και εντάχθηκε στο Ρωμαϊκό Στρατό. Γρήγορα ξεχώρισε για τις ικανότητες και την ανδρεία του κι έλαβε το αξίωμα του Τριβούνου. Ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός τον προήγαγε σε Δούκα (διοικητή) και Κόμη (συνταγματάρχη) στο σώμα της αυτοκρατορικής φρουράς.

Το 303 μ.Χ. ο Διοκλητιανός άρχισε λυσσαλέους διωγμούς κατά των Χριστιανών. Ο Γεώργιος αρνήθηκε να εκτελέσει τις διαταγές του και ομολόγησε την πίστη του. Ο αυτοκράτορας, που δεν περίμενε αυτή τη συμπεριφορά από ένα δικό του άνθρωπο, διέταξε να υποβάλουν τον Γεώργιο σε φρικτά βασανιστήρια, προκειμένου να απαρνηθεί την πίστη του.
Αφού τον λόγχισαν, του ξέσχισαν τις σάρκες με ειδικό τροχό από μαχαίρια. Έπειτα τον έριξαν σε λάκκο με βραστό ασβέστη και κατόπιν τον ανάγκασαν να βαδίσει με πυρωμένα μεταλλικά παπούτσια. Ο Γεώργιος υπέμεινε καρτερικά το μαρτύριο και στις 23 Απριλίου 303 αποκεφαλίστηκε στα τείχη της

Νικομήδειας. Την ημερομηνία αυτή τιμάται η μνήμη του σε όλο τον χριστιανικό κόσμο, με εξαίρεση τις ορθόδοξες εκκλησίες, όταν η 23η Απριλίου πέφτει πριν από το Πάσχα ή συμπίπτει με το Πάσχα, επειδή η ακολουθία του περιλαμβάνει αναστάσιμους ύμνους. Στην περίπτωση αυτή, ο εορτασμός της μνήμης του Αγίου Γεωργίου μετατίθεται για τη Δευτέρα της Διακαινησίμου.
Το λείψανο του Γεωργίου, μαζί με 

αυτό της μητέρας του, η οποία μαρτύρησε την ίδια ή την επόμενη ημέρα, μεταφέρθηκε και τάφηκε στη Λύδδα. Από εκεί, όπως βεβαιώνουν οι πηγές, οι Σταυροφόροι πήραν τα ιερά λείψανα της Αγίας Πολυχρονίας και τα μετέφεραν στη Δύση. Επί του τάφου του Γεωργίου ο Μέγας Κωνσταντίνος έκτισε ναό.

Ας ονειρευτούμε αυτή την παιδική μας ανάμνηση μαζί με την χάρη του και να ελπίζουμε ότι δεν θα μας αφήσει ποτέ η χάρη του όσο μακριά από την εκκλησία και είμαστε, η καρδιά μας πάντα κτυπά και λαχταρά να βρεθούμε εκεί.

Είναι το σημείο αναφοράς των Ελλήνων.

Η μονή του Αγίου Γεωργίου έχει συνδεθεί με την παρουσία των Ελλήνων στη χώρα του Νείλου. Την Μεγάλη Παρασκευή η Μονή γεμίζει από εκατοντάδες πιστούς που έρχονται όχι μόνο από κάθε γωνιά της Αιγύπτου αλλά και της Ελλάδας για την περιφορά του Επιταφίου. Ανάλογη είναι και η εικόνα που παρουσιάζει ο ναός κατά την εορτή του Αγίου Γεωργίου.