Μουσείο Μεταξιού στο Σουφλί

Ως Δρόμος του Μεταξιού είναι γνωστό το δίκτυο των εμπορικών δρόμων μεταξύ της Κίνας και των κρατών που βρίσκονται στα δυτικά και στα νότια αυτής. Το δίκτυο αυτό απλωνόταν σε ολόκληρη την Ασιατική ήπειρο, με έναρξη την Κίνα και προορισμό την Ινδία, την Περσία και τις περιοχές της Μεσογείου, ενώ παράλληλα, μέσω του Ινδικού Ωκεανού, τα προϊόντα μεταφέρονταν μέσω των θαλάσσιων διαδρομών προς την Ινδοκίνα, την Ινδία, την Αραβική χερσόνησο και τις χώρες της ανατολικής Αφρικής. Ο Δρόμος του μεταξιού υπήρξε το σημαντικότερο εμπορικό δίκτυο από την Αρχαιότητα, μέχρι την σταδιακή εγκατάλειψή του μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453.

Η ονομασία «Δρόμος του Μεταξιού» Seidenstraße, χρησιμοποιήθηκε επίσημα για πρώτη φορά από τον Γερμανό γεωγράφο Φερδινάνδο φον Ριχτχόφεν, τον 19ο αιώνα. Το όνομα προέρχεται από ένα από τα πιο προσοδοφόρα προϊόντα που διακινούσε η Κίνα, το κινέζικο μετάξι, η εμπορική εκμετάλλευση του οποίου ξεκίνησε σε εντατική μορφή την περίοδο της Δυναστείας των Χαν, μετά τις εξερευνήσεις του Τσανγκ Τσιάν.

Μέσω του Δρόμου του μεταξιού διακινούνταν, μετάξι, μπαχαρικά, γυαλί, πορσελάνη, πολύτιμοι λίθοι και πολλά άλλα είδη πολυτελείας. Μέσω αυτών των διαδρομών έφτασε στους Ευρωπαίους η γνώση του χαρτιού και της πυρίτιδας από την Κίνα.

Η σημασία του Δρόμου του Μεταξιού εκτός από την εμπορική και οικονομική του πλευρά, έχει να κάνει και με την πολιτική επιρροή του όσο και την τεράστια πολιτιστική του σημασία. Κατά μήκος του Δρόμου αναπτύχθηκαν σημαντικοί πολιτισμοί, ενώ αποτέλεσε δίοδο για την εξάπλωση του Βουδισμού στην Κίνα και την Ιαπωνία και του Χριστιανισμού στις ανατολικής περιοχές καθώς και την εξάπλωση του Ισλάμ και την κορύφωση των επιτευγμάτων του Ισλαμικού πολιτισμού. Η απότομη μείωση των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ Ανατολής και Δύσης που ακολούθησε την εγκατάσταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τον 15ο αιώνα, οδήγησε στην ανάγκη εύρεσης νέων διαδρομών, κάτι που τελικά οδήγησε στην ανακάλυψη του Νέου Κόσμου.

Στις μέρες μας έχουν τεθεί από τη Κίνα σχέδια αναβίωσης του Δρόμου του Μεταξιού δημιουργώντας ένα διευρυμένο σιδηροδρομικό δίκτυο το οποίο θα ενώνει την Κίνα με την Ευρώπη, με στόχο την φτηνότερη διακίνηση εμπορικών αγαθών ή βιομηχανικών προϊόντων.

Όταν, το 550 μ.Χ. κινέζοι μοναχοί έφεραν το μετάξι από την Κίνα απ' όπου απαγορεύονταν δια θανάτου η έξοδος τόσο μεταξοσκώληκα, όσο και μουριάς στην Κωνσταντινούπολη, άρχισε να αναπτύσσεται η σηροτροφία κατά τη διάρκεια της βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Ένα από τα πιο ισχυρά κέντρα ανάπτυξής της ήταν το Σουφλί, όπου μάλιστα στα τέλη του 19ου αιώνα, η σηροτροφία αποτελούσε την κύρια ενασχόληση των κατοίκων της περιοχής. Το Σουφλί ήταν το κέντρο επεξεργασίας και διακίνησης της παραγωγής και στα μέσα του 20ου αιώνα, τα μεταξωτά υφαντά του έκαναν το γύρο του κόσμου και έγιναν ονομαστά για την ποιότητα και την τέχνη τους.

Η μοναδική αυτή τοπική παράδοση, αποτυπώνεται τέλεια στο Μουσείο Τέχνης Μεταξιού που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης του Σουφλίου και το οποίο δημιουργήθηκε με πολύ αγάπη και μεράκι, από τον Οίκο μεταξιού Τσιακίρη, που εδώ και 60 χρόνια δραστηριοποιείται στην παραγωγή και επεξεργασία μετάξι στο Σουφλί.

Σκοπός του μουσείου είναι να αναδείξει και να διασώσει την πλούσια παράδοση της περιοχής στη μεταξουργία.

Πρωτότυπα εκθέματα σε συνδυασμό με την σύγχρονη τεχνολογία, οδηγούν τον επισκέπτη βήμα προς βήμα σε ένα ταξίδι τόσο μοναδικό όσο και ίδιο το μετάξι.

Πρόκειται για ένα «ζωντανό» θεματικό μουσείο παραγωγής και επεξεργασίας του μεταξιού, που στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό κτήριο του 1886, το οποίο αναπαλαιώθηκε και εγκαινιάστηκε τον Σεπτέμβριο του 2008. Το μουσείο λειτουργεί σε 4 αίθουσες:

α) Σηροτροφία – Αναπήνιση (το «κλωστήριο» του μεταξιού, όπου το κουκούλι ξετυλίγεται σε νήμα),

β) Υφαντουργεία – Βαφική,

γ) Ενημέρωσης και μικρομηχανών και τέλος

δ) υποδοχή – πωλητήριο. 

Για την αποκατάσταση του κτηρίου χρησιμοποιήθηκαν μόνο φυσικά υλικά όπως σίδερο, ξύλο και κουρασάνι. 

Μοναδικά αριστουργήματα του χώρου όπως οι βαριές σιδερένιες πόρτες, τα παραθυρόφυλλα καθώς και η τοιχογραφία στο δωμάτιο του βαφείου, βρέθηκαν, συντηρήθηκαν και παρουσιάζονται σήμερα ακριβώς όπως ήταν κατά την ανέγερση του κτηρίου.

Τα εκθέματα που παρουσιάζονται στο Μουσείο Τέχνης Μεταξιού προέρχονται από την βιοτεχνία των Αφων Τσιακίρη καθώς και κάποια παλαιότερα, όπως εργαλεία και μηχανήματα που χρησιμοποιήθηκαν κυρίως για την παραγωγή του μεταξιού, τα οποία δόθηκαν στο μουσείο με δωρεές.

Ο συνδυασμός εκθεμάτων και video, τα οποία προβάλλονται σε οθόνες καθώς και σε υπολογιστές χειρός (PDA), κάνει την ξενάγηση στο μουσείο μια 

 μοναδική και πλούσια εμπειρία για τον επισκέπτη. Καθ’ όλη την διάρκεια του έτους πραγματοποιούνται εκτροφές μεταξοσκώληκα έτσι ώστε ο επισκέπτης να γνωρίσει το μοναδικό αυτό έντομο από κοντά.

Στους χώρους του μουσείου λειτουργεί πωλητήριο με συλλογή μεταξωτών και παραδοσιακών προϊόντων της περιοχής του Σουφλίου.