Η φονική πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική

Δορυφορικές εικόνες καταδεικνύουν την έκταση της καταστροφής που

 προκάλεσε η φονική πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική και κυρίως στο Νταού Πεντέλης, από όπου και ξεκίνησε, στο Νέο Βουτζά και στο Μάτι.
Η καταστροφική μανία της φωτιάς υπολογίζεται ότι κατέστρεψε ολοκληρωτικά τουλάχιστον 1.500 – 2.000 σπίτια στο Μάτι και μετέτρεψε τον υπόλοιπο οικιστικό ιστό σε στάχτη.
Το καταπράσινο τοπίο γεμάτο πεύκα, έχει πλέον μετατραπεί σε «κρανίου τόπο».
Η πυρκαγιά έχει στοιχίσει μέχρι σήμερα τη ζωή σε 88 ανθρώπους (πιστεύω πολύ παραπάνω) και έχει προκαλέσει άγνωστο αριθμό αγνοουμένων.
Παράλληλα, ανυπολόγιστη ζημιά έχει προκληθεί και στο φυσικό περιβάλλον όπου χιλιάδες στρέμματα δάσους έγιναν στάχτη σε λίγες μόλις ώρες, ενώ ισχυρό πλήγμα έχει δεχθεί και η πανίδα της περιοχής.

Γιατί όμως λέγεται Μάτι αυτή η περιοχή;

Υπάρχουν δύο εκδοχές.

Η πρώτη γιατί ήταν «το μάτι του βορρά» και η δεύτερη γιατί η θάλασσά του είχε «μάτια» δηλαδή ρουφήχτρες!

Την δεύτερη εκδοχή μπορεί επειδή είχε βορειανατολικούς ανέμους και στροβίλιζαν τα νερά. 

Το Μάτι αποτελούσε το «επίνειο» του Χαλανδρίου μιας και τα περισσότερα οικόπεδα ανήκαν σε Χαλανδραίους. Όλα αυτά τα οικόπεδα αποκτήθηκαν προπολεμικά λόγω των καλών σχέσεων των τελευταίων με τον τότε ηγούμενο της μονής της Πεντέλης, στην οποία ανήκε μεγάλο μέρος της περιοχής.

Από το 1952 η περιοχή ήταν χωρίς μάντρες, με χωματόδρομους χωρίς ρεύμα με ελάχιστα κτίσματα και ακόμη λιγότερους παραθεριστές. Στην Ποσειδώνος προς την μεριά του Αγίου Ανδρέα, υπήρχε ένα μεγάλο παραθαλάσσιο οικόπεδο όπου τα καλοκαίρια μετατρέπονταν σε ένα αυτοσχέδιο κάμπινγκ με μεγάλες στρατιωτικές σκηνές, απομεινάρια του πολέμου…

Πέρα μακριά προς το κόκκινο λιμανάκι η περιοχή λέγονταν «ζούγκλα» και είχε εκατοντάδες λιλιπούτεια πεύκα μέσα στα οποία χανόσουν αν έμπαινες στην περιοχή τους.

Δυστυχώς προπολεμικά η περιοχή είχε καεί ολοσχερώς και αυτά τα μικρά πεύκα είχαν φυτρώσει πάλι από μόνα τους! Είχαν γλυτώσει μόνο τα μεγάλα πεύκα της παραλίας. Είχαν γλυτώσει επίσης και οι μετρημένοι στα δάκτυλα τότε παραθεριστές, επειδή απλά τρέξανε στις πανταχόθεν ελεύθερες παραλίες. Με τους μικρούς μου φίλους μπαίναμε στη «ζούγκλα» παίζοντας το παιχνίδι του Λαβύρινθου. Ήταν τόσο πυκνά τα πευκάκια που πραγματικά χανόσουν μέσα σ΄ αυτά.

Αληθινές ιστορίες γιαγιάδων που έζησαν τότε την περιοχή διηγούνταν με τρόμο και λύπη όλα αυτά, αλλά ταυτόχρονα περίμεναν και κάτι άλλο, ότι το Μάτι κάποια στιγμή αργά ή γρήγορα θα ξανακαεί.

Πότε θα γίνει αυτό; και εκείνη απαντούσε…

Θα γίνει όπως τότε, όταν ο αέρας με τη φωτιά κατέβει με δύναμη από το βουνό. Αρκετές φορές είχε πιάσει φωτιά το βουνό, αλλά σχεδόν πάντοτε ο αέρας ερχόταν από την θάλασσα, οπότε η φωτιά προχωρούσε δεξιά ή αριστερά ή πάνω και πίσω από τα υψώματα.

Την δεκαετία του 1960 τα πράγματα στο Μάτι είχαν αλλάξει.

Τώρα πλέον υπήρχε άσφαλτος στην Ποσειδώνος, τα οικόπεδα είχαν μάνδρες και τα σπίτια άρχισαν να ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια στο πευκοδάσος.

Από απλές αφηγήσεις από στόμα σε στόμα άκουσα.

Τότε στο «κάμπινγκ» φιλοξενήθηκαν για λίγο μια οικογένεια Γερμανών. Μερικά πράγματα μου είχαν κάνει εντύπωση.

Πρώτον ο Γερμανός δεν έβαλε την σκηνή του ακριβώς κάτω από πεύκο, δεύτερον είχε δημιουργήσει μια αυτοσχέδια δεξαμενή νερού κοντά στο πηγάδι, τρίτον έβαλε να μαζεύουν όλες τις πευκοβελόνες μαζί με τα κουκουνάρια που υπήρχαν στο έδαφος και τέταρτον έκανε σε όλα τα παιδιά μαζί και στα δικά του, ασκήσεις πυρασφάλειας. Πρώτο σφύριγμα συγκέντρωση σε προκαθορισμένο σημείο, δεύτερο σφύριγμα γρήγορο βήμα εις φάλαγγα κατ άνδρα προς την παρακείμενη θάλασσα.

Όλα αυτά υπό τους γέλωτες των πατεράδων που παίζοντας χαρτιά, έβλεπαν τα μικρά παιδιά να ακολουθούν τις εντολές του Γερμανού σαν στρατιωτάκια.

Από το 1960 υπήρχε η λεηλασία και αυτοκαταστροφή ένας εφοπλιστής κτίζει μια βίλα με πισίνα στην περιοχή δίπλα στο κάμπινγκ. Αμέσως ρίχνει τσιμέντα στην παραλία, την οποία θεωρεί δική του. Φτιάχνει προβλήτα και φράζει με ακανθωτό σύρμα τα τσιμέντα του. Ευτυχώς κάποιος που είχε τα μέσα μιλάει στους αρμόδιους και του τα ξηλώνουν όλα…

http://www.koimisi-theotokou-mati.gr/ 

Επειδή όμως ο πλούσιος είναι θρήσκος δίνει ένα μεγάλο ποσόν για την εκκλησία, οπότε το Μάτι τηρουμένων των αναλογιών, αποκτά και Ιερά Μητρόπολη. Στην οποία πηγαίνουν οι πιστοί μέσω των στενών μονοπατιών.

Είναι και η εποχή πού άρχισε η περίφημη ανοικοδόμηση. Σπίτια ξεφυτρώνουν παντού μέσα στο πευκοδάσος μέχρι επάνω στο βουνό. Στενοί, στενότατοι δρόμοι φτιάχνονται με το ζόρι γιατί δεν παραχωρείται ούτε εκατοστό από τα οικόπεδα για πιο μεγάλους δρόμους. Για παράδειγμα η οδός Κυανής Ακτής, δηλαδή ο κάθετος κύριος δρόμος που συνδέει την λεωφόρο Μαραθώνος με την παραλιακή Ποσειδώνος, μήκους περίπου ενός χιλιομέτρου έχει: Από την μία πλευρά ένα κάθετο δρόμο και από την άλλη μόνο δύο. Δηλαδή μιλάμε για τεράστια επιμήκη οικοδομικά τετράγωνα. Ειδικά οι κάθετοι δρόμοι από την παραλιακή Ποσειδώνος προς την θάλασσα είναι ουσιαστικά δρομίσκοι πλάτους ενός μέτρου και είκοσι εκατοστών. Επειδή όμως οι οικοπεδούχοι δυστροπούν συνεχώς, δεν υπάρχουν σήμερα παρά ελάχιστοι από αυτούς τους δρομίσκους. Έτσι η πρόσβαση προς την θάλασσα είναι δυνατή μόνο από αυτούς που ξέρουν…

 Περνάνε τα χρόνια και έρχεται η χούντα. Τότε με μια φωτογραφική διάταξη που ισχύει για ένα μικρό χρονικό διάστημα δίνεται η άδεια για πολυκατοικίες δίπλα στο κύμα.

Επεμβαίνουν οι αετονύχηδες μηχανικοί, εργολάβοι κ.λ.π. και το οικόπεδο της Ποσειδώνος γίνεται από κάμπινγκ, τι άλλο; Πολυκατοικία. 

Με μιας μαζεύονται τριάντα οικογένειες, νεόπλουτων και μή…

Άλλες σε «κουτιά» λίγων τετραγωνικών και άλλες σε χλιδάτα ρετιρέ. Ουσιαστικά όμως ο ένας επάνω στον άλλο… Η πυλωτή εξαφανίζεται γιατί ο αετονύχης μηχανικός φτιάχνει μικρά και μεγάλα ισόγεια διαμερίσματα κατοικήσιμα, αλλά επισήμως φερόμενα ως αποθήκες… Επειδή η παράνομη πολυκατοικία απέχει ελάχιστα μέτρα από την θάλασσα, οπότε νοιώθεις μια σχετική ασφάλεια όσον αφορά τις φωτιές.

Όταν όμως λόγω της διάβρωσης η παραλία με τα χρόνια έρχεται όλο και πιο κοντά, που σημαίνει ότι τα υπόγεια νερά βρίσκονται ήδη κάτω από την πολυκατοικία.

Έτσι κτίστηκε σχεδόν όλη η παραλία μέχρι το κόκκινο λιμανάκι. Είτε με μονοκατοικίες, είτε με πολυκατοικίες. Αλλά και με θηριώδη ξενοδοχεία. Όλα ουσιαστικά παράνομα και αυτά και τα υπόλοιπα στον οικισμό γιατί;

Μα το Μάτι έχει χαρακτηριστεί και παραμένει, ως δασική περιοχή. Στο μεταξύ οι στρατιωτικοί έχουν από καιρό καταλάβει αυθαίρετα μια ολόκληρη περιοχή μαζί με την παραλία, αποκλείοντας κάθε πρόσβαση και αφήνοντας το Μάτι κομμένο στα δύο. 

Αλλά και οι κατασκηνώσεις του δήμου Αθηναίων κ.λ.π. Πιο κάτω άλλη κατάληψη ακτογραμμής από την αεροπορία και το κλου…

Οι εγκαταστάσεις του ναυτικού, πού ζήλεψε τους άλλους, πέρα μακριά μετά το Μαραθώνα, στην Αγία Μαρίνα. Αυτές ειδικά εμείς οι φορολογούμενοι, τις πληρώσαμε χρυσές αργότερα για να αποζημιωθούν οι ιδιοκτήτες που προσέφυγαν στο Ευρωπαϊκό δικαστήριο και δικαιώθηκαν.

Όταν ανοιγόσουν με ένα βαρκάκι στη θάλασσα και έβλεπες το Μάτι από μακριά, πραγματικά ήταν εντυπωσιακό. Απέραντο μπλε και απέραντο πράσινο. Δένδρα μέχρι τη θάλασσα. Στο πευκοδάσος γύρω πέρα και πάνω στο βουνό ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια εκατοντάδες σπίτια. Πάντα σε στενούς δρόμους, εννοείτε χωρίς λωρίδες αντιπυρικής ζώνης. Οπότε αναρωτιόσουν όχι για το αν, αλλά για το πότε θα καεί η περιοχή;

Επειδή το πεύκο όσο και αν μας αρέσει είναι δένδρο μπουρλότο. Από αυτό βγαίνει το εύφλεκτο δαδί, με αυτό ως πρώτη ύλη δούλευαν οι μπουρλοτιέρηδες πριν από δύο αιώνες.

Ας επιστρέψουμε όμως στην «ζούγκλα». Τα δενδράκια που λέγαμε στην αρχή, μέσα στις δεκαετίες θέριεψαν και έγιναν μεγάλα πεύκα. Επάνω ψηλά στην λεωφόρο Μαραθώνος υπήρχε κάποτε μια μικρή γέφυρα. Από κάτω υπήρχε ένας ξεροπόταμος που περνούσε δίπλα από την ζούγκλα και χυνόταν στην θάλασσα. Σήμερα αυτός έχει απλά εξαφανιστεί. Οι μάγοι ιδιοκτήτες των οικοπέδων, τον εξαφάνισαν. Τον έχουν κάνει υπόγειο σαν το μετρό, έτσι τουλάχιστον νομίζουν… Φυσικά κάποια στιγμή σε έναν κατακλυσμό, ο πρώην ξεροπόταμος θα εμφανιστεί ως χείμαρρος και θα τα κάνει όλα πραγματικά καλοκαιρινά. Αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα, εξ άλλου όλη η χώρα έτσι είναι φτιαγμένη. 

Την δεκαετία του ενενήντα μια ζοφερή μέρα άρχισε να φυσάει ένας δυνατός καυτός άνεμος. Λίβα τον λένε και καίει τα σπαρτά. Τότε δεν υπήρχε φωτιά, απλά υπήρχε αυτός ο λίβας, ο οποίος δεν ερχόταν από την θάλασσα, αλλά όπως έλεγαν οι παλιοί, ερχόταν από το βουνό. Τότε αρκετοί ηλικιωμένοι από την περιοχή κατέληξαν στα νοσοκομεία με αναπνευστικά προβλήματα…

Ήταν ένα δείγμα για το τι θα μπορούσε να συμβεί αν υπήρχε και φωτιά. Αυτό δηλαδή που συνέβη στις 23 Ιουλίου… Όταν όλες οι φυσικές δυνάμεις συνετέλεσαν ώστε να δημιουργηθεί ένα γιγάντιο φυσικό φλόγιστρο που έκαψε τα πάντα στο πέρασμά του και δημιούργησε μιαν εκατόμβη από νεκρούς.

Το επίκεντρο ήταν πάλι η ζούγκλα. Ο πανίσχυρος λίβας πολλαπλασιάζοντας την δύναμή του με τη φωτιά και με ανέμους ταχύτητας 100 χιλιομέτρων την ώρα ακολουθώντας την κλίση του εδάφους, πάνω από τον εξαφανισμένο ξεροπόταμο έκαψε αστραπιαία τα πάντα στο πέρασμα του. 

Δεν νομίζω ότι θα ξαναπάω στο Μάτι. Δεν μπορώ να περπατήσω σε δρόμους και παραλίες όπου βρήκαν τον θάνατο δεκάδες συνάνθρωποί μας, ανάμεσά τους και μικρά παιδιά. Δεν μπορώ να κολυμπήσω σε αυτή τη θάλασσα όπου πνίγηκαν τόσα άτομα.

Δεν μπορώ να βλέπω τους υπεύθυνους να αποποιούνται, όπως πάντα τις ευθύνες τους, μη συνειδητοποιώντας τι ακριβώς έχει συμβεί. Βλέποντας από την τηλεόραση πλέον, όλες αυτές τις συγκλονιστικές εικόνες στην περιοχή, μου ήρθε πάλι στο νου εκείνες οι αφηγήσεις των παλαιών κατοίκων.

«Το Μάτι παιδί μου είναι γραφτό ότι μια μέρα θα ξανακαεί, όπως τότε πριν από τον πόλεμο που τα είδα όλα με τα μάτια μου. Πότε θα γίνει αυτό; Αυτό θα γίνει όταν ο αέρας με τη φωτιά, έρθουν με δύναμη πάλι από το βουνό.»

Η μεγάλη φωτιά στο Μάτι ξέσπασε με τον χειρότερο τρόπο και προκάλεσε ζημιές που δε διορθώνονται… Ανεπανόρθωτες…

 Άνθρωποι χάθηκαν στη φωτιά στο Μάτι και η πύρινη λαίλαπα που ξέσπασε στην Αττική δεν έχει προηγούμενο. Δυστυχώς έχουν «φύγει» από τη ζωή 88 άνθρωποι, 189 είναι τραυματίες και τα νοσοκομεία της Αττικής έχουν γεμίσει με πυροπαθείς αλλά και εθελοντές που ζητούν να δώσουν αίμα για να βοηθήσουν.

Δυστυχώς κόστισε σε 25 ανθρώπους τη ζωή τους, καθώς εγκλωβίστηκαν από πύρινο κλοιό σε οικόπεδο και δε μπόρεσαν να διαφύγουν. Επίσης γίνονται μεγάλοι αγώνες για βρεθούν αγνοούμενοι.

Ανά σημεία αναπτύχθηκαν έως και 1.600 βαθμοί Κελσίου κυριολεκτικά λιώνοντας τα μέταλλα μέχρι και κράμα τιτανίου.

Αυτό απλά πιστοποιήθηκε γιατί υπήρξαν ζάντες αλουμινίου αυτοκινήτων που διαθέτουν κράμα τιτανίου που έλιωσαν εντελώς. Το αλουμίνιο λιώνει στους 660 βαθμούς κελσίου, το τιτάνιο στους 1.660 βαθμούς Κελσίου και η πλήρης αποτέφρωση του ανθρωπίνου σώματος επέρχεται στους 800 - 1.000 βαθμούς.

Κι αφού κανείς δεν πήρε την ευθύνη του χαμού

την πήρε όλη το φεγγάρι.
Και μάτωσε..
Από την αγωνία του πατέρα να σώσει τα παιδιά του..
Από την κραυγή της μάνας που βαλε το σώμα της
μπροστά στη φωτιά..
Από το κλάμα του κοριτσιού που έπεφτε απ’ το βράχο
στην αγκαλιά της θάλασσας..
Από το θάρρος της ηλικιωμένης που έσωσε τα εγγονάκια της και γύρισε στο πλευρό του άρρωστου συντρόφου της προτιμώντας να καεί μαζί του..
Μάτωσε κι απ’ τα κλάματα των ζωντανών..
Και βγήκε κατακόκκινο απ’ το αίμα τόσων ανθρώπων
σ’ ένα ουρανό αμίλητο και σταχτί..

Εγώ φταίω για τις φωτιές, εγώ φταίω για τα θύματα,

Εγώ ήμουν που λάδωσα πολεοδομία και δήμο για να μπορέσω να χτίσω το σπιτάκι μου στο δάσος. Εγώ μπάζωσα ρέματα. Εγώ ανέβηκα στις ταράτσες για να εμποδίσω τις μπουλντόζες να γκρεμίσουν το αυθαίρετο μου. Εγώ έβαζα πάντα μπροστά το «κυνηγάτε εμένα τον απλό μεροκαματιάρη και δεν κοιτάτε τι κάνουν οι άλλοι» όταν με πλησίαζε η τσιμπίδα του νόμου. 

Εγώ ήμουν που εκμεταλλεύτηκα τις γνωριμίες μου για να φτιάξω τη βίλα μου όπου μου καπνίσει. Και τώρα καπνίζει όλος ο τόπος γύρω μου. 

Εγώ είναι ο υπάλληλος της πολεοδομίας, του δήμου, της εφορίας, του δημοσίου που δέχτηκα να πάρω ένα δωράκι για να κάνω τα στραβά μάτια και να επιτρέψω σε κάποιον να χτίσει όπου θέλει. Εγώ είμαι ο Δήμαρχος και ο κοινοτάρχης που κάνει χάρες και χατίρια σε φίλους και αγνώστους προκειμένου να ξαναβγώ.

Εγώ είμαι ο περιφερειάρχης που επιτρέπω να διαιωνίζεται το πρόβλημα με τα σκουπίδια στην περιφέρεια μου εξυπηρετώντας μικροπολιτικά συμφέροντα. 

Αλλά δεν πρόκειται να ζητήσω συγνώμη. Γιατί οι άλλοι έχουν κάνει χειρότερα και φταίνε περισσότερο.