Ένα ταξίδι στην Αιγυπτιακή μυθολογία.

Εμείς που γεννηθήκαμε στην χώρα του Νείλου, νοσταλγούμε μέρα με την μέρα ένα ταξίδι στο χρόνο, μια επίσκεψη στο παρελθόν.

Στην μνήμη μας αποτυπώνονται ωραίες παιδικές εικόνες, στιγμές χαράς ανεμελιάς και πάθους. Τι παραπάνω ή τι λιγότερο από αυτό που λέμε σήμερα «νεανικά όνειρα». Ο χρόνος όμως είναι κατάρα και κλέβει τα όνειρα, κλέβει την γνώση. Θα μου πεις όσο μεγαλώνει ο άνθρωπος αποκτά γνώση… ναι σωστά, αλλά χάνει πολλές φορές μνήμη.

Τι θα λέγατε να θυμηθούμε μαζί την Αιγυπτιακή μυθολογία; 

Δεν είναι τυχαίο η χώρα αυτή σαν Έλληνες να την ποθούμε και να την αγαπάμε. Είναι η χώρα όπου οι αρχαίοι έλληνες άφησαν τα στίγματα της γνώσεις αλλά και ο Μέγας Αλέξανδρος την λάτρεψε και την ζωγράφισε με Ελληνικά στοιχεία. Ένας τόπος που επικρατή και φωνάζει σε κάθε γωνιά του ‘Ελλάδα, ας μην θέλουν να το παραδεχθούν. Ας γυρίσουμε το χρονοδιακόπτη στην μυθολογία της μεσογείου. Δηλαδή «το μέσο της γης» Ελληνική λέξη, που μας ταξιδεύει κοντά στον Ισημερινό.    

Αιγυπτιακή μυθολογία είναι ο μύθος που υποδηλώνει την διαδοχή των θρησκευτικών πεποιθήσεων των αρχαίων Αιγυπτίων και προσδιορίζετε χρονικά σε μια περίοδο 3.000 περίπου χρόνων, πριν την έλευση του Χριστιανισμού και του Ισλάμ.

Με τον γενικό όρο αρχαία Αίγυπτος οι ιστορικοί αναφέρονται στην ιστορία, την τέχνη, τα ήθη και τα έθιμα και γενικότερα τον πολιτισμό που ανέπτυξαν οι λαοί που κατοίκησαν στην περιοχή της σημερινής Αιγύπτου από την Προδυναστική περίοδο 4η χιλιετία Π.Χ. έως την Πτολεμαϊκή δυναστεία 305 Π.Χ - 30 Π.Χ.
Οι πρώτοι Θεοί των ανθρώπων ήταν οι δυνάμεις της φύσης, τρομακτικές, απρόσμενες, περισσότερο τις φοβόντουσαν, παρά τις λάτρευαν. Παρ' όλα αυτά όταν ο κόσμος βρισκόταν στο σκοτάδι, λάτρευαν και προσωποποιούσαν τις σκληρές φυσικές καταστροφές. Αργότερα λάτρεψαν θεούς που πάντα ήταν όμορφοι, λαμπερά όντα που "περπάτησαν" στη γη και που οδηγούσαν την ανθρώπινη φυλή στον παράδεισο. 

Είχαν ανθρώπινη μορφή, αλλά ήταν πολύ πιο δυνατοί. Καθότι ανθρώπινοι, θύμωναν, απογοητεύονταν, πολεμούσαν ο ένας τον άλλον, αποκτούσαν παιδιά και ερωτεύονταν. Ζούσαν ζωές αρκετά όμοιες με αυτές των απλών ανθρώπων που τους λάτρευαν, τους αρχαίους Αιγυπτίους. Ήταν Θεοί που έπρεπε να τους φοβούνται, όπως άλλωστε όλους τους Θεούς, αλλά ταυτόχρονα ήταν και Θεοί που μπορούσαν να αγαπήσουν. Το σημαντικότερο όμως για τους Αιγυπτίους, ήταν ότι τους άρεσε να συζητάνε για τους Θεούς τους. Όπως και οι Θεοί των Ελλήνων και των Ρωμαίων, έτσι και οι Αιγύπτιοι Θεοί υπήρχαν για να λέγονται οι ιστορίες τους.

Μύθοι και θρύλοι που σκοπό είχαν να μορφώσουν, να διασκεδάσουν, ιστορίες με ηθικό περιεχόμενο και ειδικά σε αυτές τις ιστορίες, οι Θεοί δεν φαίνονταν να είναι τόσο μακριά ή «άπιαστοι». Ήταν παρήγορο να ακούνε ιστορίες ότι οι Θεοί τους κλαίγανε όπως οι θνητοί για το χαμό αγαπημένων τους προσώπων, ότι οι Θεοί τους αντιμετωπίζανε παρόμοια προβλήματα όπως και οι ίδιοι, αλλά σε μεγαλύτερη κλίμακα.
Μαθαίνοντας για τους Θεούς τους σε τέτοιο «προσωπικό» επίπεδο, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι μπορούσαν να ζήσουν καλύτερα με το σύμπαν γύρω τους.
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν ένα πολύπλοκο λατρευτικό σύστημα, ένα μέρος τοτεμισμό, ένα μέρος πολυθεϊσμό και ένα μέρος λατρεία προγόνων. Υπήρχαν αναρίθμητοι Θεοί, αλλά αντί να κατοικούν σε ένα απροσπέλαστο βουνό ή στον άπιαστο Ουρανό, πολλούς απ' αυτούς ζούσαν αόρατα στον θνητό κόσμο, ενεργώντας μέσα από ιερά σημεία, αντικείμενα, ζώα ή ακόμα και μέσα από επιλεγμένους θνητούς ανθρώπους.
Επίσης πίστευαν ότι τα πνεύματα των νεκρών, αν τους θυμόντουσαν, μπορούσαν να τους βοηθήσουν και να τους οδηγήσουν στην επόμενη ζωή...
Δέκα από τις πιο «διάσημες» αιγυπτιακές θεότητες είναι.

Όσιρις:
Σύζυγος και αδερφός της Ίσιδας και θεός της σοφίας και του πολιτισμού, ο Όσιρις είχε την ατυχία να δολοφονηθεί και να διαμελιστεί από τον σατανικό αδερφό του Σετ και την τύχη να αναστηθεί χάρη στη μαγεία που χρησιμοποίησε η Ίσις.
Όχι άσκοπα, αφού αναστήθηκε ο Όσιρις της έκανε έναν γιο, τον Ώρος, ο οποίος εκδικούμενος τον θάνατο του πατέρα του, σκότωσε τον θείο του. Ο γιος του Ώρος έγινε βασιλιάς της Αιγύπτου, ενώ ο Όσιρις έγινε βασιλιάς των Νεκρών και κριτής του κάτω κόσμου.

Οι Αιγύπτιοι θεωρούσαν τον Όσιρι κάτι σαν νικητή του Θανάτου και επομένως κάθε φαραώ που πέθαινε γινόταν Όσιρις, ενώ όσο ζούσε αποτελούσε ενσάρκωση του Ώρος.

Ίσις:
Υπήρξε η απόλυτη θεά, μητέρα του Ώρος και ταυτόχρονα σύζυγος και αδερφή του Όσιρι. Όταν ο πολυαγαπημένος της σύντροφος άφησε τον μάταιο τούτο κόσμο από το χέρι του Σετ, μάζεψε ένα - ένα τα κομμάτια της και του συζύγου της και τα ένωσε όλα σε ένα σώμα χρησιμοποιώντας επιδέσμους και φτιάχνοντας τη δημοφιλή στους Αιγύπτιους μούμια. Επαναφέροντας τον Όσιρι στη ζωή, η Ίσις λάνσαρε την ιδέα της ανάστασης η οποία επηρέασε βαθύτατα και άλλες θρησκείες όπως ο Χριστιανισμός. Εικονίζεται με πέπλο στο πρόσωπό της και με έναν θρόνο στο κεφάλι της, ενώ σε άλλες εικονογραφήσεις εμφανίζεται με σώμα γυναίκας και κεφάλι ή κέρατα αγελάδας, τα οποία συμβολίζουν την γονιμότητα. 

Ώρος:
Από τους πιο σημαντικούς αιγύπτιους θεούς, ο Ώρος σύμφωνα με τον δημοφιλή μύθο εκδικήθηκε τον θάνατο του πατέρα του και έσφαξε τον θείο του Σετ, βάζοντας ταυτόχρονα τον εαυτό του στη θέση του βασιλιά της Αιγύπτου. Έτσι και οι πρώτοι Φαραώ επικύρωσαν την εξουσία τους στο βασίλειο παρουσιάζοντας τον εαυτό τους ως μετενσάρκωση του Ώρος. 

Ο Ώρος λατρευόταν επίσης σαν θεός του φωτός και του ουρανού και εμφανίζεται με σώμα άνδρα και κεφάλι γερακιού, φορώντας ένα λευκό και κόκκινο στέμμα. 

Θωθ:
Θεός της σοφίας, της γραφής και της μαγείας, ο Θωθ απεικονίζεται με κεφάλι ίβιδας (ιερό πουλί το οποίο οι Αιγύπτιοι θεωρούσαν σοφό) και ήταν ο γραφιάς του κάτω κόσμου.

Κατέγραφε τις ετυμηγορίες για τον κάθε πεθαμένο, όπως επίσης και τα ξόρκια στην Βίβλο των Νεκρών. Υπήρξε συγγραφέας του περίφημου Βιβλίου του Θωθ, το οποίο περιλαμβάνει τα μυστικά του Σύμπαντος, ενώ παράλληλα έπαιξε σημαντικό ρόλο σε δεκάδες αιγυπτιακούς μύθους, δρώντας ως μεσολαβητής έτσι ώστε να επέλθει ειρήνη ανάμεσα στον Ώρο και τον Σετ. Οι μαγικές του δυνάμεις τον συνέδεσαν, επίσης, με την ιατρική και, όταν το σώμα υπέκυπτε τελικώς στο θάνατο, εκείνος ήταν πάλι που οδηγούσε το νεκρό στο βασίλειο των θεών.

Ρα:
Θεός του Ήλιου και μία από τις πιο σημαντικές αιγυπτιακές θεότητες, ο Ρα ήταν ο πρώτος βασιλιάς και ο δημιουργός των πάντων. Η πιο αρχαία μορφή του αιγυπτιακού μύθου της δημιουργίας, παρουσιάζει τον θεό Ρα να κάθεται επάνω σε έναν πανάρχαιο λόφο και από εκεί να δημιουργεί τους θεούς.

Ο ίδιος όμως θεός, βάσει μιας άλλης παράδοσης αναδύεται από τον Νουν, τον αρχέγονο ωκεανό και να βάζει σε τάξη τα στοιχεία του χάους. Γεννιόταν κάθε πρωί με την αυγή και πέθαινε συμβολικά πάντα με το ηλιοβασίλεμα, ξεκινώντας το ταξίδι του για τον κάτω κόσμο. Εικονίζεται φορώντας έναν ηλιακό δίσκο στο κεφάλι του.

Σετ:
Θεός της ερήμου και των καταιγίδων, ο Σετ αργότερα συνδέθηκε με το χάος και το σκοτάδι. Εικονίζεται με κεφάλι σκύλου και μακριά μουσούδα, και αποτελεί έναν από τους κεντρικούς χαρακτήρες του θρύλου του Όσιρι και της Ίσις, τον οποίον αναφέραμε παραπάνω. Έσφαξε δίχως έλεος τον Όσιρι, ο ρόλος του αυτός τον κατέταξε στη συνείδηση του λαού σαν έναν κακό δαίμονα και οι εικόνες του αφαιρέθηκαν από τους ναούς από τους υποστηρικτές της αίρεσης του Όσιρι.

Σε κάποια σημεία της Αρχαίας Αιγύπτου πάντως, συνέχισε να λατρεύεται σαν ένας από τους κύριους θεούς του αιγυπτιακού πάνθεον. 

Μπαστέτ:
Η λατρεία των Αιγύπτιων για τις γάτες ήταν γνωστή, τόσο που κατέληξαν να θεωρούν την όψη της γάτας ιερή. Έτσι προέκυψε και η θεά γάτα Μπαστέτ, η οποία σύμφωνα με τον μύθο αντιμαχόταν τον θεό Άποφι και θεωρούνταν το «μάτι το Ρα». Προασπίστρια του θεού ήλιου Ρα και όργανο της θέλησής του, πολέμησε για αιώνες τον Απόφι και όταν ο Ρα αποσύρθηκε στον ουρανό, «έδεσε» την μοίρα της με ξόρκι έτσι ώστε να πορευτεί μαζί με τον Απόφι στην άβυσσο και να τον κρατάει για πάντα αποδυναμωμένο. 

Απέπ:
Γνωστός και ως Απόφις, λόγω της όψης φιδιού που είχε. Ο Απέπ συμβολίζει το σκότος και το χάος, ενώ μνημειώδεις είναι οι μάχες του με τον θεό Ρα. Στις περισσότερες ιστορίες που τον συνοδεύουν, ο Απέπ καραδοκεί στο βουνό Μπακού όπου δύει ο ήλιος και χρησιμοποιεί τις μαγικές του δυνάμεις του υπνωτισμού για να βγάλει από τη μέση τον Ρα. Όταν ο Απέπ κατάπινε τον Ρα, τότε οι Αιγύπτιοι παρατηρούσαν έκλειψη του ήλιου, όμως με την βοήθεια των συμμάχων του ο Ρα απελευθερωνόταν από τη μαγεία του Απέπ, έτσι ο ήλιος εμφανιζόταν ξανά.

Σε άλλους μύθους, η κόρη του Ρα θεά γάτα Μπαστέτ κυνηγά εις τους αιώνες των αιώνων των Απέπ, μην επιτρέποντάς του να βλάψει τον πατέρα της. 

Άμμων:
Θεωρείτο γονιμικός θεός, δημιουργός του κόσμου και υπήρξε η κύρια θεότητα των Θηβών στην Αρχαία Αίγυπτο, κάτι σαν τον «δικό μας» Δία. Εικονίζεται κατά κύριο λόγο με ανθρώπινη μορφή, αν και σε αρκετές περιπτώσεις τον βλέπουμε με την όψη κριαριού, καθώς, σύμφωνα με τον μύθο, ο Άμων μεταμφιέστηκε κάποτε με το κεφάλι και το δέρμα κριού, τον οποίο έγδαρε και αποκεφάλισε, όταν ο Σου, θεός της ατμόσφαιρας, τον παρακάλεσε να εγκαταλείψει την αορασία του. Αποκαλύπτοντας τον εαυτό του με αυτόν τον τρόπο, ο Άμμων ιεροποίησε τον κριό, με αποτέλεσμα να βρίσκεται υπό την προστασία του καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου. Όπως και με αρκετές θεότητες της Αιγύπτου, ο Άμμων μεταγενέστερα συνενώθηκε με τον θεό Ρα σχηματίζοντας τη μορφή του Άμων-Ρα, ο οποίος παρέμεινε ο επικεφαλής θεός καθ’ όλη τη διάρκεια των αρχαίων Αιγυπτιακών Χρόνων. 

Άνουβις:

Ο θεός με το κεφάλι τσακαλιού, συνδέθηκε άμεσα με την μουμιοποίηση και γενικότερα με την μετά θάνατον ζωή στην Αίγυπτο, όντας ο συνοδοιπόρος των νεκρών στο ταξίδι τους στον άλλο κόσμο. Το σκούρο χρώμα του δέρματός του υπήρξε σύμβολο της αναγέννησης, ενώ υπήρξε ο τέταρτος υιός του Ρα. Μεγαλώνοντας βοήθησε τον Όσιρι στο να κατακτήσει τον κόσμο, όμως όταν εκείνος δολοφονήθηκε από τον Σετ, βοήθησε την μητέρα του Όσιρι να τον μουμιοποιήσει και να τον θάψει.