Τα Δελφίνια

Στην συνέχεια με την ανάρτηση μου το παιδί και το δελφίνι καλό θα είναι να μάθουμε για αυτά τα πανέμορφα πλάσματα της θάλασσας.

Ο άνθρωπος πάντα έβρισκε στα δελφίνια ανώτερες αρετές, όπως: χάρη, νοημοσύνη, δύναμη, ζωτικότητα, χιούμορ, ανιδιοτέλεια.

Στην αρχαία Ελλάδα φαίνεται καθαρά ότι δεν έχει υπάρξει άλλος λαός που να είχε ποτέ τόσο στενή σχέση με τα δελφίνια, που να τα θαύμαζε, να τα λάτρευε και να τα εξύψωνε όσο οι αρχαίοι Έλληνες.

Έχουμε τις μινωικές τοιχογραφίες στην Κρήτη 2.000 χρόνια π.Χ., στη Θήρα 1.500 χρόνια π.Χ., τους αμέτρητους μύθους και θρύλους που υπάρχουν για σχέση δελφινιών και ανθρώπου ή τις θεωρίες του Πλούταρχου, ο οποίος γράφει χαρακτηριστικά:

«Στο δελφίνι έχει δοθεί η ιδιότητα που αναζητούν όλοι οι φιλόσοφοι, η ανιδιοτελής συμπαράσταση και φιλία».

Πασίγνωστος ο μύθος που αναφέρεται στον θεό Διόνυσο:
Ο θεός, όταν γύριζε από τη Νάξο, πιάστηκε αιχμάλωτος από πειρατές που ήθελαν να τον πουλήσουν σκλάβο στα παζάρια της Ανατολής.
Ο Διόνυσος όταν κατάλαβε τους σκοπούς τους έκανε χρήση των υπερφυσικών του δυνάμεων. Μετέτρεψε τα κουπιά του σκάφους σε φίδια, άφησε κληματαριές να φυτρώσουν από τα κατάρτια και να πνίξουν το πλοίο. Τα αμπάρια ξεχείλισαν από κρασί, ενώ εκκωφαντική, εκστασιακή μουσική από φλογέρες και κρουστά έπαιζε από το πουθενά. Οι πειρατές, αντιμέτωποι όπως νόμιζαν με την ίδια τους την τρέλα, πήδηξαν στη θάλασσα για να σωθούν από τον εφιάλτη. Μεταμορφώθηκαν ευθύς σε δελφίνια, που από τότε είναι αφοσιωμένα και υπηρετούν τον Βάκχο και τους οπαδούς της λατρείας του.

Τα δελφίνια σε πάρα πολλούς μύθους, αναφέρονται και σαν σωτήρες των ανθρώπων. Αλλά ας τα γνωρίσουμε σαν θαλάσσια πλάσματα πως ζουν.

Τα δελφίνια είναι κοινωνικά, ζουν σε κοπάδια που συχνά συνενώνονται σε μεγαλύτερες αγέλες. Οι σχέσεις τους είναι ανοιχτές, παρουσιάζουν μια «ελευθεριότητα ηθών» και δεν δημιουργούν κλειστές οικογένειες, όπως ο άνθρωπος.

Όταν οι ανιχνευτές του κοπαδιού δώσουν σήματα κινδύνου, μαζεύονται σε κύκλο, με τα αρσενικά έξω στην περιφέρεια και τα «γυναικόπαιδα» στο κέντρο. Τα παιδιά μένουν με τη μητέρα τους για τρία έως έξι χρόνια, ανάλογα με το είδος του δελφινιού.

Η αλληλεγγύη είναι μια άλλη βασική ιδιότητα του είδους. Όλοι μας θα έχουμε ακούσει ιστορίες για αισθήματα συμπόνιας και συμπαράστασης προς άρρωστα ή τραυματισμένα μέλη του κοπαδιού. Μπορούν να τα κουβαλάνε μαζί τους για χιλιόμετρα κρατώντας τα πάνω από την επιφάνεια για να μη βρεθεί η οπή της αναπνοής τους κάτω από το νερό και πνιγούν.

Η αναπνοή των δελφινιών ελέγχεται από τη βούλησή τους.

Η συχνότητα των αναπνοών τους είναι μικρή, δύο - τρεις αναπνοές το λεπτό. Είναι πολύ ανθεκτικά στο διοξείδιο του άνθρακα και το σώμα τους είναι προσαρμοσμένο για βουτιές σε μεγάλα βάθη.

Μπορούν να βουτήξουν ως και σε 500 μέτρα βάθος κρατώντας την αναπνοή τους, ανενόχλητα από τα φαινόμενα συνθλιπτικής πίεσης και φοβερού ψύχους που παρουσιάζονται σ' αυτά τα βάθη.

Τα δελφίνια, όπως όλα τα θηλαστικά, παρουσιάζουν όμως και δείγματα επιθετικότητας, ιδίως σε περιόδους ζευγαρώματος.
Τα εκφράζουν με βίαιο κροτάλισμα των σαγονιών τους και δυνατά χτυπήματα με την ουρά στην επιφάνεια του νερού.

Τη δυνατή ουρά τους τη χρησιμοποιούν και για ψάρεμα. Χτυπούν το ψάρι ώστε να βρεθεί έξω από το νερό και το πιάνουν με το στόμα τους στον αέρα. Τα δόντια τους έχουν προσαρμοστεί ειδικά για να πιάνουν και να κρατούν τα γλιστερά ψάρια, όχι για να τα τεμαχίζουν και να τα μασούν, αφού τα καταπίνουν ολόκληρα.

Τα δελφίνια έχει αποδειχθεί ότι δεν πέφτουν ποτέ σε βαθύ ύπνο. Ξεκουράζουν εναλλάξ ένα από τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου τους «κουτουλώντας» πού και πού κατά τη διάρκεια της ημέρας κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας για να μπορούν συγχρόνως να αναπνέουν. Το ξύπνιο ημισφαίριο είναι όμως πάντοτε σε επιφυλακή για κάθε ενδεχόμενο. Τη νύχτα τα δελφίνια μένουν άγρυπνα και παρουσιάζουν έντονη δραστηριότητα.  

Βασική τους αίσθηση είναι η ακοή. Ζουν σε έναν κόσμο ήχου. Τα αφτιά τους αποτελούνται από δύο μικρές οπές με διάμετρο 2-3 χιλιοστών, ακριβώς πίσω από τα μάτια τους.

Με το υπερηχητικό σύστημα προσανατολισμού που έχουν, τα δελφίνια επικοινωνούν επίσης και με σφυρίγματα, κρότους, ήχους από τα σαγόνια τους, ήχους σαν τριξίματα και άλλους ιδιόφωνους ήχους. Το γεγονός αυτό είχε επισημάνει ήδη ο Αριστοτέλης, ο οποίος γράφει: «Η φωνή των δελφινιών στον αέρα ακούγεται σαν τη φωνή ενός ανθρώπου που αναπαράγει με ευκολία κάθε συνδυασμό από φωνήεντα αλλά έχει μεγάλες δυσκολίες να προφέρει τα σύμφωνα».

Τα δελφίνια επικοινωνούν μεταξύ τους, κυρίως με μελωδικά σφυρίγματα. Η μητέρα επαναλαμβάνει στο νεογνό επί μήνες ολόκληρους μια συγκεκριμένη μελωδία, διαφορετική από κάθε άλλη, που το μικρό αποτυπώνει μέσα του και την κρατάει στην υπόλοιπη ζωή του, σαν προσωπικό δικό του χαρακτηριστικό, κάτι σαν όνομα, υπογραφή ή ταυτότητα.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος όμως να εξαφανιστούν τα δελφίνια είναι από τη ρύπανση της θάλασσας.

Όλοι γνωρίζουμε ότι τα δελφίνια αγαπούν να ακολουθούν στα απόνερα τα καράβια και τα καΐκια.

Είχα μια εμπειρία της αγάπης των δελφινιών για τη μουσική. Πριν από πολλά χρόνια, ψαρεύοντας με τράτα στις Μικρές Κυκλάδες, ο καπετάνιος έβαζε τη μουσική του ραδιοφώνου αρκετά δυνατά και τότε τα δελφίνια εμφανίζονταν από το πουθενά, λες και χόρευαν γύρω απ' το καΐκι, ενώ όταν τη χαμήλωνε βουτούσαν στα βάθη και χάνονταν. Δεν ξέρω αν είχαν προτιμήσεις για κάποιο ιδιαίτερο είδος μουσικής, αλλά συνήθως ο σταθμός που ακούγαμε έβαζε νησιώτικα τραγούδια. Το χιούμορ των δελφινιών είναι ανεπανάληπτο. Παίζουν κατ' αρχήν μεταξύ τους κυνηγητό, κρυφτό ή μεταφέρουν και κρύβουν αντικείμενα ή, ακόμη, εκσφενδονίζουν φύκια το ένα στο άλλο. Η συμπεριφορά τους έχει φανερές ομοιότητες με αυτή των δικών μας παιδιών και γι' αυτό ίσως οι δεσμοί μεταξύ παιδιών και δελφινιών είναι ιδιαίτερα δυνατοί.

Αυτό το διαπίστωσα σε ένα χωριό της Ερυθράς Θάλασσας, όπου δύο ελεύθερα δελφίνια έρχονταν συχνά στην ακτή και έπαιζαν με τον κόσμο. Ήταν καταπληκτικό το ότι πλησίαζαν χωρίς κανένα φόβο δυο μικρά παιδιά, που κολυμπούσαν και τα καλούσαν με σφυρίγματα, ενώ εμάς τους ενηλίκους δεν μας έδιναν πολλή σημασία όσο κι αν προσπαθούσαμε να τα προσελκύσουμε, δεν μας άφηναν με τίποτε να τα χαϊδέψουμε, όπως άφηναν τα παιδιά.

Χιλιάδες άνθρωποι ταξιδεύουν ανά τον κόσμο για να τα επισκεφθούν στο φυσικό τους περιβάλλουν και να κολυμπήσουν μαζί τους. Έτσι όμως διαταράσσεται ο ρυθμός της ζωής τους, τα ίδια τα ζώα τίθενται σε δοκιμασία και ταυτόχρονα κινδυνεύουν να τραυματιστούν από τα πλοία και τις προπέλες τους.

Το δελφίνι είναι πολύ φιλικό και συμπαθεί πολύ τον άνθρωπο. Η έμφυτη περιέργειά του το κάνει να πλησιάζει εύκολα τους ανθρώπους. Επειδή είναι αδηφάγο ζώο και τρώει πάρα πολλά ψάρια, προκαλεί την οργή των ψαράδων και για ένα άλλο λόγο ακόμη, καταστρέφει τα δίχτυα τους. Παρόλα αυτά θεωρείται καλός οιωνός και σύντροφος των ναυτικών.